Un cogomelo "sexy": Phallus impudicus

Fotografías: Fernando Quintela (excepto imaxe de corte transversal, obra de Kettelring e extraído da Wikipedia)

Galego: Carallo, carallán, carallo do demo
Castelán: Falo Hediondo

Se hai un cogomelo obxeto de chistes, xogos de palabras e mofas varias de dubidoso bo gusto, de seguro que, ó longo do mundo mundial, Phallus impudicus se leva a palma. De lonxe. Non, xa sabedes que nós somos moi serios e nunca caeriamos na vulgaridade, así que non faremos leña do phallus caído. A "pirola desvergoñada", que sería unha traducción literal do nome científico deste fungo, Phallus impudicus, debe o seu nome a... bueno, non tedes máis que mirar as imaxes, que falan por si soas.

Pero a súa forma non é a única característica que chama a atención neste cogomelo: o seu nauseabundo cheiro fai que moitas veces, ante a súa proximidade, vexamos ós nosos acompañantes de saída mirar pra os pes e preguntarse: ¿alguén pisou merda? Este cheiro característico se debe a unha inxeniosa técnica de dispersión de esporas ó estilo de Clathrus ruber: imitan en certa maneira ás flores, pero cambiando a promesa de doces néctares pola de carne putrefacta para atraer ós insectos.

Pero deixemos de adiantar cousas deste interesante cogomelo para ir ó gran. Todo ó seu tempo. Botemos primeiro unha ollada ás imaxes e descripción que vos temos preparados e mergullémonos de cheo no fascinante mundo dos phallus. Click en "ler máis" abaixo, e adiante, estás na túa casa...


DESCRIPCIÓN

Corpo frutífero: De novo presenta forma de ovo cun cordón miceliar rizomorfo na base e un tamano de 3-6 cm de diámetro. Exoperidio branco e liso. Nun corte lonxitudinal apréciase un peridio mucilaxinoso de cor ocre amarelada, de 3-4 mm de espesor, que rodea unha gleba verdosa, estando na parte central o receptáculo oco e de cor branca. Para ilustrar millor esta descripción, vos adxuntamos as imaxes de dous coll... ovos de Phallus impudicus, ó natural e nun corte transversal cas principáis partes sinaladas para facilitar unha millor comprensión da descripción.

Ó madurar ábrese polo ápice e emerxe un pé branco, oco, longo e cilíndrico, de 10-20 cm de alto e 2-3 cm de ancho e coa superficie cuberta de poros. Na parte superior ten un sombreiro cónico con numerosos alveolos (ver imaxe de abaixo) e un orificio no ápice.

Gleba: Alóxase nos alvéolos, é delicuescente e de cor verde oscura. Olor nauseabundo que atrae as moscas, responsables de esparexar as esporas. Cando desaparece a gleba , todo o cogomelo presenta unha cor branca, como podedes observar na imaxe da esquerda, onde se aprecian os alvéolos ben limpos mentres as últimas moscas en chegar ó banquete dan conta do pouco que queda que chuchar.

Hábitat: Crecen bosques de coníferas e frondosas, piñeirais areosos e chans con abundantes restos leñosos; tamén frecuentes en parques e xardíns. Individuos illados ou en grupos numerosos. Primavera e outono, frecuente en toda Galicia. Aquí, no Barbanza, nos resistimos a calificalo como frecuente. Sí que se pode ver, pero non na abundancia de outras zonas da nosa comunidade. De feito as fotografías que ilustran o artigo nos chegan dende Sigüeiro, onde si é un cogomelo que aparece con relativa facilidade.

Observacións: Aínda que o apetito é o último que este cogomelo abre, non vos sorprendades se vos digo que Phallus impudicus é comestible. Eso si, de novo cando aínda se presenta en forma de ovo e retirando o peridio mucilaxinoso. En Francia e algunhas partes de Alemania se come cru; os alemáns incluso o pican para incorporalo como ingredinte en salchichas. Salchichas de phallus, e valla a redundancia. Algún día lle botaremos peito ó asunto e xa vos contaremos...

I é que o arume que desprende este cogomelo é cousa fina. E así debe ser para maximizar a efectividade na dispersión das súas esporas. O cheiro a carne putrefacra atrae moscas e outros insectos que, en contacto ca gleba, impregnan as súas patas cas esporas do cogomelo que máis tarde axudará a esparexar no seu ir e vir polo monte adiante.

Ademáis do cheiro nauseabundo, Phallus impudicus e especies próximas teñen unha habilidade digna de comentar: son capaces de medrar ata acadar a súa madurez en 6-8 horas, dende que rompe a "casca" do ovo. Para ilustrar esta capacidade de crecemento, imos a mostrarvos un video (á dereita) onde poderemos ver 3 horas de crecemento comprimidas en 17 segundos. Todo un portento de rapidez... ¿Viagra quizáis?

No eido das confusións existe un cogomelo que se pode facer pasar moi doadamente por Phallus impudicus, Phallus hadriani, máis raro de atopar en Galicia, que macroscópicamente apenas se diferencia a non ser pola coloración rosada-violácea dos seus ovos que evita o erro. Moito máis rara, pero non descartable, sería a confusión con Morchella esculenta ou conica, pero só cando a gleba de Phallus impudicus xa desapareceu e os alveolos aparecen limpos como nunha das imaxes deste artigo; neste estado o seteiro pouco experimentado podería chegar a caer no erro... ata que se achegase a cheiralo, claro.

Como vedes un sorprendente cogomelo doado de identificar, que sempre nos avisa co seu nauseabundo berro da sua presencia a varios metros, cheo de curiosidades e moi "fotoxénico". De seguro que non olvidaredes facilmente o seu olor e ideal para facer chistes porcos cando ides cos amigos á procura de cogomelos. Ademáis é comestible (ejem...), ¿qué máis lle podemos pedir a este carallo de seta?

Nos despedimos por hoxe non sen antes emplazarvos aquí para próximas entregas que nos levarán a coñecer nas próximas semanas novos cogomelos, publicacións, e estudos do máis interesantes relacionados co fascinante Reino Fungi. Aquí vos esperamos, coma sempre, refungando cando hai tempo e motivos.