A mensaxeira do inverno xa está aquí

Flammulina velutipes

Cando comezan a baixar as temperaturas e o outono comeza a chegar ó seu fin, é o momento adecuado para disfrutar das fermosísimas fructificacións de Flammulina velutipes (velutipes significa "pé aterciopelado", por razóns obvias) que aparece como heraldo dun inverno que está próximo para o seu reinado. Este cogomelo gusta das baixas temperaturas, chegando a aparecer todavía ó final da esatción fría e soportando incluso xeadas sen inmutarse. Todo un supervivinte.

Ademáis, seguro que xa vos deacatastes, este é un cogomelo verdadeiramente fermoso: os seus tons de vivas cores, o seu pé suavemente afeltrado e a súa sobria e elegante coloración  fan das apertadas fructificacións de Flammulina velutipes unha seria candidata a algunha das vosas máis impresionantes fotografías. E si, a pregunta que a case todos se vos pasa pola cabeza cando coñecedes un novo cogomelo, se come.

Imos ver de seguido que máis sorpresas nos garda este cogomelo de sinxela identificación e que frutifica agora mesmo nos nosos montes. ¿Imos aló?

DESCRIPCIÓN

Sombreiro: 2-8 cm de diámetro. Pouco carnoso, ó principio convexo, logo plano-convexo e ás veces de contorno irregular. Cor amarela, vermella alaranxada ou vermella sucia, máis clara na beira e máis oscura no centro. Superficie lisa e brillante, viscosa en tempo húmido. Marxe sutilmente estriada (hai que fixarse ben, a veces non se aprecia a simple vista) e translúcida.
 
Lamelas: Anchas, ventrudas, espazadas e pouco numerosas. De cor abrancazada amarelada e ocráce pálida na madurez.

Pé: Unha das claves da identificación deste cogomelo polas súas particularidades. Cartilaxinoso e tenaz, curto, curvado, cilíndrico, algo atenuado cara a abase e radicante. Amarelado na parte superiror, pardo escuro a pardo mouro na inferior, recuberto de pelos mouros curtos, máis concentrados  na base, que lle confiren ese aspecto tipicamente aveludado. Na imaxe da esquerda podedes observar pefectamente estes caracteres tan particulares.

Carne: Delgada e elástica. Branca amarelada. Olor pouco destacable e insípida.

Hábitat: Crece en grupos máis ou menos numerosos sobre tocos de diversas árbores planifolias. Frecuentemente en troncos de toxos mortos. Fináis de outono e inverno. Frecuente.

Fonte: Wikipedia, usuario Chris 73

Observacións: Como adiantamos antes Flammulina velutipes é comestible, aínda que seguro que non vo lo parecía. De feito existe unha forma comercial, por chamala dalgún modo, e que de seguro algúns xa vistes por ahí, baixo o nome de Enoki ou Enokitake (o seu nome xaponés), donde se cultiva dende hai xa 300 anos. O curioso do conto é que a forma cultivada non se asemella nada á forma silvestre. E se non, botade unha ollada á imaxe da dereita. ¿Quen diría que se trata do mesmo cogomelo? Pois si que o é.

A clave desta gran diferencia reside no método de cultivo. Flammulina velutipes cultívase normalmente en botellas de plástico en  lugares oscuros, provocando este ambiente o seu aspecto albino e o crecemento do pé maior do acostumado na súa búsqueda de luz e un sombreiro moito  menos desenvolto. Este cogomelo soe usarse moito en sopas e ensaladas.

Como última curiosidade comentar que Flammulina velutipes ten o privilexio de ser un dos poucos cogomelos en voar ó espacio. En 1993 un cultivo deste cogomelo partiu da Terra no Columbia para estudar como se manexaban os cogomelos ó medrar en ausencia de gravidade. O resultado foi que, en ausencia da mesma o fungo perde, como os humanos, a noción de arriba e abaixo, se desorienta, e os cogomelos medran en tódalas direccións. 

Seguiremos refungando en próximas entregas, estade atentos ós vosos monitores, porque o inverno sempre nos trae novos e interesantes cogomelos. É o momento no que un hábitat pouco visitados polos afecionados se enche de vida fúnxica: as dunas. E alí estaremos para contárvolo.