"Pole position" deste outono para... Agrocybe aegerita!!

Sinónimo: Agrocybe cylindracea
Galego: cogomelo dos choupos
Castelán: seta de chopo

"Pole" este outono para o cogomelo dos choupos e primeiro manxar que levar á boca esta tempada. Da man da familia strophariaceae chega o outono a Ribeira en todo o seu esplendor. Aínda que moito nos tememos que isto todavía e tan só un espexismo. O millor está a moitos días húmidos de vir. O caso é que aproveitándose das últimas chuvias, e da humidade das árbores onde habita, Agrocybe aegerita fixo a súa aparición con forza e vigor nos choupos da zona enchendo os troncos destas árbores dunha chea de cogomelos pelexando por un sitio, como chalés na liña da costa, mal tsunami os leve a todos.

O nome popular deste cogomelo pode levar a confusións, pois ainda que coñecido como "cogomelo dos choupos", Agrocybe aegerita é parásito-saprófito dunha ampla variedade de árbores caducifolias (incluso plataneiros). De feito, o epíteto que compón a seu nome científico, aegerita, provén do grego aegerites, que significa "álamo". Por este mesmo motivo, aparte de cosmopolita, o fungo de hoxe é tamén un frecuente e coñecido urbanita, presente nas nosas cidades e pobos onde en parques e xardíns son frecuentes as madeiras polas que devece. É polo tanto bastante sinxelo de observar sen ir moi lonxe, sobre todo en árbores xa maiores, onde troncos furados e ocos poden ser indicios claros de que o noso amigo anda a darse un bo festín. Precisamente pola súa urbanidade, temos que lembrarvos a habilidade dos fungos para absorver e almacenar metáis pesados, moi perxudiciais para a saúde, e desaconsellarvos recoller estes cogomelos en entornos urbáns, onde a exposición do fungo ós elementos presentes nos escapes dos coches convirten este delicioso bocado en máis que prescindible, sobre todo nas grandes cidades.

Así que sen máis preámbulos, imos adicar este artigo ó primeiro cogomelo gastronómicamente interesante da tempada, un clásico de sempre ben coñecido pola xente, puntual e sempre doado de atopar no seu tronco ou tocón preferido e que forman multitudinarios acios que son a delicia do micófilo afecionado á fotografía micolóxica. Acompáñanos a coñecer algo máis deste cogomelo e disfruta desta pequena ollada ó Reino Fungui levados polas detaiadas descripcións de "Cogomelos de Galicia" e comentadas por uns servidores. ¿Cómo? Fácil. Pincha co rato abaixo en "ler máis".



DESCRIPCIÓN

Sombreiro: 4-15 cm de diámetro. Ó principio hemisférico a convexo, máis tarde plano convexo e finalmente extendido, raramente deprimido ou levemente mamelonado. Primeiro pardo escuro, logo vaise aclarando ata o branco amarelado ou branco marfil co centro marrón. Cutícula lisa ou marcada con pequenas coviñas (o que teñen en realidade é unha textura irregular que recorda á pel queimada ou a pel arrugada por estar moito tempo na auga, algo así, na imaxe que abre o artigo se aprecia perfectamente), mate, brillante coa humidade e agretada en tempo seco ou moi frío.

Lamelas: Adnadas, apertadas, ventrudas e estreitas. Brancas, despois ocráceas e ao final marrón pálidas. Aresta máis clara.

Pé: 4-15 x 0,4-1,5 cm. Moi longo, esvelto, curvo, cheo, duro, fibroso e atenuado na base. Abrancazado pero oscurece ca idade. Posue un anel branco, membranoso e persistente que co tempo queda adherido ó pé e que ó madurar se mancha ca esporada do cogomelo, parda tabaco, que tamén nos pode axudar na súa identificación. Na imaxe da dereita tedes todo un exemplo.

Carne: Compacta, dura e abrancazada. Olor lixeiramente afroitado ou rancio (sobre todo en exemplares maduros), sabor suave pero moi agradable.

Hábitat: É unha especie parásita ou saprófita que crece en tocos e troncos de chopos, olmos e outros caducifolios. En grupos moi compactos e numerosos (para mostra, o botón da esquerda). Aparece todo o ano, máis frecuentemente en primavera e outono. Sobre todo se parasita unha árbore viva, a humidade da madeira axuda a que fructifique aínda que non chova moito, así que, coma neste caso, pode aparecer con escasas chuvias e moita calor.

Observacións: Excelente comestible sempre que se consuma de novo e desbotando o pé, que é moi fibroso (hai quen lle hinca o dente sen problema, cuestión de gustos). De consistencia dura e compacta, ideal para tomar só ou acompañando suculentos asados ou carnes varias. Hoxe en día podémolo atopar comercializado en supermercados, fresco en bandexas ou en conserva. Tamén podemos atopar en internet distintas empresas que comercializan sacos productores de este cogomelo, unha sinxela forma de cultivar na cas nós mesmos estes cogomelos cunha productividade gastronómica e didáctica moi recomendable.

O cultivo deste cogomelo ven dende antigo, estamos ante un dos primeiros cogomelos producidos a pequena escala para o consumo; os romanos, a primeira civilización micófaga propiamente dita, xa coñecían o sinxelo proceso. Simplemente frotando as lamelas de exemplares maduros contra a madeira que queremos "infectar" podemos chegar a facer que un novo fungo medre e fructifique nesta. Hai que mantela húmida, por suposto. Unha versión máis refinada da técnica consiste en cortar lonchas de varios centímetros de grosos da madeira adecuada, frotala novamente para impregnala de esporas, e logo soterrala a pouca profundidade, procurando regar regularmente a zona ata que ó noso fungo lle chegue a hora de fructificar. Como vedes un método ó alcance de todos. Xa probaremos en Refungando, xa...

En canto a posibles confusións, A. aegerita ten certo parecido con Agrocybe dura, especie de menor tamano que medra en terreos cultivados, prados, pastos e xardíns, pero o particular hábitat de aegerita e unha observación minuciosa dos caracteres desta deberían evitar o malentendido.

Oitro erro, moito máis raro (quizáis porque tamén medra en madeira e a coloración do sombreiro podría semellarse), podería darse con Hypholoma fasciculare (na imaxe da esquerda), tóxica, pero esta ten a carne amarela, é moito máis pequena e ten predilección polas coníferas.

Bueno amigos, chégame o arume a fungo e enfríanseme os cogomelos, e non podemos deixar que iso pase, ¿non si? A partir de agora, estade atentos a próximas fructificacións, aquí, coma sempre, en Refungando.

¡¡Unha aperta a todos os que nos seguides na distancia, estes cogomelos van por vós!!