E tempo de Luns Micolóxicos!!

E un ano máis o reloxo das estacións se chega o outono. Logo dun ano no que os cantharellus cibarius foron protagonistas indiscutibles por estos lares e dun verán micolóxico bastante millor que o pasado, o outono se presenta incerto con un fin da tempada estival prometedor e un período seco nestes momentos que non favorece nada a tempada. Aínda así, os primeiros boletus xa sairon nos nosos montes, xunto cunha corte de sendeirinhas, as primeiras macrolepiotas, amanita caesarea, cantharellus (que non deixaron de sair en todo o ano dende a primavera), agaricus... Que xa hai un pouco de todo, vamos. Así que, se aínda estás na casa sentado esperando que cheguen días millores máis adiante, espabila. Poida que non chuegen, igual que o ano pasado.

Así pois, dende este luns día 6 de outubro  e ata o luns día 24 de novembro (inclusive) estaremos tódolos luns á vosa disposición; nos achegaremos a partir das 20:30 ata as 22:00 polo Bar Plaza (na parte de arriba, non vos despistedes) en Ribeira, que convertiremos na nosa base de operacións micolóxicas para tentar achegarvos un poco máis ó fascinante e delicioso mundo dos cogomelos, aconsellándovos sobre especies a evitar, manuales de campo a empregar, caracteres dos cogomelos que nos van a axudar nas identificacións, etc...

A continuación vos deixamos uns consellos para facernos as cousas máis sinxelas a todos se vos animades a facernos unha visita e tentade lembralos, porque é realmente difícil identificar algúns cogomelos cando veñen practicamente sen pé, resecos ou medio podres... ou podres enteiros. ¡Que sempre vos olvidades!

Algúns consellos para os que vos acheguedes:

1. IMPORTANTE (Que o ano pasado non nos fixéstedes caso; nin o anterior; nin o oitro!): Os exemplares que nos traiades procurade arrancalos con coidado e traer o cogomelo enteiro, que non se perda a base do pé ou unha posible volva ou anel. Pode haber moita información, segundo o cogomelo, na base do seu pé (forma, coloración, presencia ou non de rizomorfos...).
2. Traede sempre que poidades, un exemplar novo e oitro maduro (non podre e cheo de vermes) da especie a identificar, procurando que estén no millor estado posible.
3. Non nos traiades os cogomelos nunha bolsa, como xa comentamos moitas veces, o plástico acelera a fermentación e descomposición dos cogomelos. Que chegan feitos un cristo, vamos.
4. Conservalos no frigorífico ata que vos acheguedes xunto a nós, non ó aire, pois secan e algúns apodrecen moi rapidamente e poden cambiar a súa cor e morfoloxía bastante.

Fixádevos ben no punto 1! O pé do cogomelo garda moita información sobre o mesmo e, en moitas ocasións, sin os caracteres que este presenta é moi complicado chegar a bo porto. Un micolóxico saúdo a todos. Benvidos o outono! Ler máis...

Axenda de Xornadas micolóxicas de Novembro 2013 en Galicia!!

Lonxe de estar a rematar a tempada micolóxica, novembro todavía nos garda unha gran cantidade de eventos e actividades relacionadas co apaixoante mundo dos cogomelos. Eiquí os deixamos unha mini guía das mesmas  que iremos actualizando e que se celebrarán ó longo da nosa xeografía neste mes. So tes que escoller as datas e lugares que millor te veñan e chimparte de cabeza ó monte. ¿Sinxelo, non si? Pois ide preparando a axenda, que Novembro ven cargadiño de cousas... Nota: Podedes facer click nas imaxes para obter información máis detallada ou vías de contacto para aclarar as vosas dúbidas. Vémonos refungando polo baixiño!!

Organiza: Agrupación Micolóxica A Cantarela
Lugar: Vilagarcía

Datas: Do 10 o 24 de Novembro









Organiza: Asociación Micolóxica-Naturalista Pan de Raposo
Lugar: Cee:
Datas: 9 e 10 de Novembro.

Organiza: Asociación Micolóxica-Naturalista LIboreiro-Bueu
Lugar: Bueu
Datas: 18-22 de Novembro

Organiza: Asociación Socio-Cultural Coto-Manguelo
Lugar: Bueu
Datas: 1 de Novembro aa 6 de Decembro
Prezo: 5€

Organiza: Asociación Micolóxica Sendeirinha
Lugar: Negreira
Datas: 27 de Outubro a 30 de Novembro

Organiza: Grupo Ecoloxista ADENCO
Lugar: Arbo
Datas: 9-10 de Novembro. Ler máis...

Terciopelo azul... nun pau: Terana caerulea

Sínónimo: Pulcherricum caeruleum 
Castelán: corticiáceo azulado

Terana caerulea

Teño que confesar unha cousa, nunca antes, ata agora me había atopado con este cogomelo, aínda si que o tiña visto en distintos manuáis, con millores ou peores fotografías, e sabía que tiña que ser un cogomelo ben fermoso. Pero así e todo, advertido xa,  a verdade é que quedei abraiado ca beleza desta cotra, a máis fermosa entre as cotras.

Terana coerulea pertence a un grupo de cogomelos que denominamos como corticiáceos, composto por fungos saprófitos que forman costras de diversas cores e texturas no canto dos típicos cogomelos. Persoalmente considero o seu oitro nome moito máis axeitado, a lo menos é moito máis descriptivo: Pulcherricium coeruleum ("o máis fermosos dos azúis"). Como anel ó dedo.

A fotografía, por outra banda, penso que non lle fai xustiza, pero o tamano da pónla impedía partila para tomar millores tomas dende o chan así que tivemos que facer a fotografía a pulso. Unha pena de imaxes... pero non é momento de choros que para iso so hai que prender a televisión; pasemos  pois a botar un ollo á descripción para ter perfectamente claro os caracteres definitorios deste fermoso e inusual cogomelo, terciopelo azul das nosas fragas...

DESCRIPCIÓN

Corpo frutífero: Frutificación totalmente resupinada... E imos a pararnos un pouquiño neste palabro micolóxico: dicimos que unn cogomelo é resupinado cando nos amosa á vista a cara correspondente ó himenio, a superficia na que se producen as esporas, mentres que a cara contraria (o que sería nun cogomelo típico a superficie do sombreiro) está pegado ó sustrato sobre o que medra, case sempre madeira.

Comeza sendo unha pequena placa redondeada que ao unirse a outras remata formando cotras alongadas  e fortemente fixadas ó substrato, de varios centímetros ou decímetros, coma no noso caso, de longo e 1mm de espesor.

Himenio: Unha fermosura aterciopelada. Recobre todo o corpo frutífero. Liso de novo e abolado ou verrugoso de maduro, mate e vistosamente aveludado. Cor azul mariño ou azul anil intenso, máis escura cara o centro, que palidece ó envellecer. Beira redondeada e ben delimitada, de cor abrancazada cando é nova.

Pé: Non existe.

Carne: Delgada, de consistencia branda e cérea. En estado seco convértese nunha costra dura. Sen olor nin sabor.

Observacións: En contacto con certos compoñentes químicos este cogomelo produce un antibiótico que inhibe o crecemento de Streptococcus pyogenes (responsable entre outras enfermidades, da faringitis).

Terana caerulea é un cogomelo que nos vos vai deixar indiferentes. A pesar de non ser máis que unha codia cubrindo unha póla, a beleza da súa cor e a sua textura aterciopelada fan deste cogomelo un regalo para os ollos. Unha agradable sorpresa para todo afecionado á fotografía micolóxica.
Ler máis...

XXI Semana Micolóxica en Pontevedra

Este ano, a Semana Micolóxica Galega (evento de caracter anual e que cada ano celebra unha asociación galega distinta) vaise a celebrar en Pontevedra, coa Asociación Micolóxica Brincabois como anfitriona desta  XXI edición.

Non perdades a ocasión de ter acceso á información, charlas, saídas e exposicións que se van a celebrar dende o 4 ata o 17 de novembro na cidade do Lérez.

As charlas deste ano se celebrarán no Círculo Mercantil e Industrial de Pontevedra, a entrade é libre e as datas e horarios como seguen:

• 4 de Novembro, 20:30: Iniciación á Micoloxía, a cargo de Merche Nodar.

• 5 de Novembro 20:30: Principais cogomelos comestibles e velenosos, a cargo de Jaime Blanco.

• 6 de Novembro, 20:30: A familia Cantharellaceae, a cargo de Jaime Blanco.

• 7 de Novembro 20:30: Uso medicinal dos fungos, a cargo de Floro Andrés Rodríguez.

A esquerda tedes a imaxe co cartel deste ano e no que podedes consultar toda a información restante para asistir ós eventos que gustedes tan so facendo click nela.

Lembrade que, se queredes iniciarvos, aumentar coñecementos ou asentar nocións sobre o complexo munda da micoloxía estas oportunidades son algo que non deberiades deixar pasar. Así que a mover eses cus, que o outono anda lixeiro e na casa pouco se aprende (aínda que se está quentiño). Ler máis...

Mamá, un boletus edulis comeu ó can!!

Sen palabras. Aquí tedes un vídeo para que a próxima vez que fardedes de boletus grande, volo pensedes dúas veces. O significado de grande, quero dicir. O xabarín que este home se atopou nesta tempada en polonia, pesa 3 kg e ten un diámetro de sombreiro de 40 cm. Este cogomelo NBA size foi atopado no noroeste de polonia esta tempada, nas fragas de Bydgoszcz (a ver quen é o juapo que o pronuncia), volo comento por se alguén se apunta. Mirade, mirade e axeonlládevos ante o rei dos Boletus edulis...

Ler máis...

Nova especie de cogomelo na parroquia ribeirense de Aguiño: Boletus atlanticus

Boletus atlanticus

Foi un longo camiño o percorrido para finalmente poder engadir unha nova especie ó xénero boletus con denominación de orixe ribeirense. Dende que xa fai uns anos nunha charla micolóxica celebrada en Boiro unha familia de Aguiño (Fina José e Alfonso) levase a Jaime Blanco Dios, autor do estudo desta nova especie, un extraño boleto que atoparan preto da localidade ribeirense para identificar. Aquel fermoso cogomelo de chamativas cores pertencente á sección luridi sería bautizado en honor do lugar onde medraba, preto de praia Penisqueira, na parroquia de Aguiño, como Boletus atlanticus. Dende esta posición privilexiada, as vistas da entrada da ría de Arousa, ca illa de Sálvora como engadido de luxo, fan xustiza ó epíteto desta nova especie.

Logo da súa última aparición documentada, alá polo 2009, dende Refungando estivemos vixiando periódicamente o lugar exacto da aparición desta especie... sen resultados. A día de hoxe seguimos pasando de cando en cando pola zona ca esperanza de poder achar este cogomelo no seu hábitat (dunas terciarias, baixo Pinus pinaster), pero polo que asemella, tratamos con unha especie moi caprichosa e esquiva á hora de fructificar. Pero non nos desanimamos, xa veremos quen se cansa antes...

Publicado xa este achado na revista Mycotaxon, imos botar un ollo á descripción deste novo cogomelo que pasa a engrosar as filas do xénero boletus da man do Sherlock Holmes dos fungos. ¿Imos aló? 

DESCRIPCIÓN

Sombreiro: 6,5-15,5 cm. Hemisférico a convexo ca idade. Suave, glabro e lixeiramente visguento en tempo húmido. Maís intensamente coloreado cando novo, indo dende rosado a laranxa, suavizándose ca idade e volvéndose marrón claro no disco con varios tons rosados, laranxas e amarelos cara o marxe color crema. Cando se manipula o sombreiro, a superficie vira a un azul ou verdoso intenso e, finalmente, acada una coloración negro-azulada.

Himenio: Tubos adnados, amarelos, que cambian a azul á presión lentamente. Poros pequenos, ovalados, ou menos abundantes, triangulares.  Poros laranxa pálidos a ocre pálido cando novo, logo laranxas ou ferruxinosos na madurez, virando ca manipulación a un intenso verde grisáceo.

Pé: 60-130x 15-55 mm. Normalmente máis corto que o ancho do sombreiro, atenuado, fusiforme ou napiforme. Amarelo brillante a excepción do tercio basal que vai do avermellado a púrpura. Posúe un longo e irregular retículo laranxa, excepto na porción superior do pé onde o retículo é moi fino e amarelo. A superficie do pé cambia de coloración a azul ou azul grisáceo ó manipulalo.

Carne: Firme, suave na madurez, amarela, cambiando a azul, azul grisáceo ou azul verdoso cando ñe exposta excepto na base donde as cores carmín e púrpura dominan. Olor máis intenso no sombreiro, xeralmente non distintivo e a veces cun deixe a allo. Sabor agradable e textura untuosa.

Hábitat: En dunas costeiras baixo Cistus salviifolius e Pinus pinaster.

Obeservacións: Comestibilidade descoñecida, tóxico probablemente como moitos dos cogomelos da sección luridi. Se buscan voluntarios para a cata con moito peito e sen medo a pasar tres días amarrados á taza do excusado.

Cada nova especie descuberta é unha nova páxina escrita sobre o reino Fungi e a riqueza da biodiversidade da nosa terra. Un motivo sempre de sorpresa e alegría. Non será o último cogomelo galego que sae á luz nestas páxinas, volo aseguro. Estade atentos e preguntádevos namentres a vos mesmos: ¿habereime tropezado sin sabelo con algunha nova especie nas miñas andanzas polos montes? Seguro que algúns de vos, si. Pero para decatarse diso hai que ter un ollo que non está  o alcance de moitos de nos... En fin, sexa como sexa, ¡benvido Boletus antlanticus!

Ler máis...

Xa están aquí os Luns Micolóxicos 2013!!

Laetiporus sulphureus

Despois dun longo verán de merda fantásticos días de praia sol e moscas que parecía non ter fin, parece que os cogomelos espertaron finalmente ávidos de humidade, algo máis tarde que de costume e pouco a pouco, para enchernos ó fin a vista e as cestas.  Arrancamos tamén nos este ano, arrastrados polo imprevisible ciclo micolóxico un par de semanas máis tarde cos Luns Micolóxicos deste 2013 onde, coma sempre, estaremos ahí para botarte unha man coas túas identificacións e dúbidas. Así pois, desde este luns día 14 de outubro  e ata o luns día 16 de decembro (inclusive) estaremos tódolos luns á vosa disposición. Cada luns, nos achegaremos a partir das 20:30 ata as 22:00 polo Bar Plaza (na parte de arriba) en Ribeira, e que convertiremos na nosa base de operacións micolóxicas para tentar achegarvos un poco máis ó fascinante e delicioso mundo dos cogomelos, aconsellándovos sobre especies a evitar, manuales de campo a empregar, caracteres dos cogomelos que nos van a axudar nas identificacións, etc...

A continuación vos deixamos uns consellos para facernos as cousas máis sinxelas a todos se vos animades a facernos unha visita e tentade lembralos, porque é realmente difícil identificar algúns cogomelos cando veñen practicamente sen pé, resecos ou medio podres... ou podres enteiros. ¡Que sempre vos olvidades!

Algúns consellos para os que vos acheguedes:

1. IMPORTANTE (Que o ano pasado non nos fixéstedes caso; nin o anterior; nin o oitro!): Os exemplares que nos traiades procurade arrancalos con coidado e traer o cogomelo enteiro, que non se perda a base do pé ou unha posible volva ou anel. Pode haber moita información, segundo o cogomelo, na base do seu pé (forma, coloración, presencia ou non de rizomorfos...).
2. Traede sempre que poidades, un exemplar novo e oitro maduro (non podre e cheo de vermes) da especie a identificar, procurando que estén no millor estado posible.
3. Non nos traiades os cogomelos nunha bolsa, como xa comentamos moitas veces, o plástico acelera a fermentación e descomposición dos cogomelos. Que chegan feitos un cristo, vamos.
4. Conservalos no frigorífico ata que vos acheguedes xunto a nós, non ó aire, pois secan e algúns apodrecen moi rapidamente e poden cambiar a súa cor e morfoloxía bastante.

O outono non espera por ninguén! ¿Non sentides xa o suave arume a terra mollada e cogomelos frescos?  Esperámosvos... refungando polo baixiño e caña en man, no Bar Plaza. Non falles á cita, e xa sabes: máis vale cogomelo identificado, que pasar toda a noite ó vater pegado. Dixen. Ler máis...

XV Xornadas Micolóxicas en Bueu

Se a estas alturas da tempada pensabades que tiñades tódolos deberes feitos, mal feito. Todavía quedan moitos cogomelos que ver e moitas cousas novas que aprender destes apaixoantes seres vivos que son os fungos.

E a Asociación Micolóxico Naturalista Liboreiro de Bueu ten preparada para a semana que ven un interesante programa fúnxico para tódolos gustos: iniciación, bibliografía, botánica, taxonomía e micogastronomía. ¿Nos falta algunha cousa máis rematada en ía? Pois isto é o que hai, sacada lapis e papel:

• Luns 19: Presentación da reedición da guía "Setas de Galicia y del Noroeste Peninsular" (o mítico "Cogomelos de Galicia", vamos) a cargo de Chemi Traba Velay.
• 
  
• Martes 20: "Iniciación ó coñecemento dos cogomelos", a cargo de Floro Andrés Rodríguez, membro do Grupo Micolóxico Galego.

• Mércores 21: "Plantas que dialogan", a ecoloxía química como base da comunicación vexetal. Adela M. Sánchez Moreiras, da Facultade de Bioloxía da Universidade de Vigo.
• 
  
• Xoves 22: "O xénero Tricholoma", Puri Lorenzo, do Laboratorio de Micoloxía da Universidade de Vigo.
• 
  
• Venres 23: "Os manxares dos bosques", José Luis Tomé Ortega, da Asociación Micolóxica Brincabois de Pontevedra.

Non hai queixa no Morrazo, ¿que? Pois iso, esta semana que ven, xa tedes cita micolóxica obrigada para a vosa axenda. 

Ler máis...

Humor fúnxico: ¿É mortal Amanita muscaria?

Pois iso... depende. Amanita muscaria é un cogomelo que leva no imaxinario popular a etiqueta de mortal, pero que nembargantes no o é... con matices. Este cogomelo contén sustancias que  producen dous tipos de intoxicacións ben diferenciadas, que se ben non teñen por que ser mortáis, si poden provocar a morte a individuos especialmente sensibles ou con problemas de corazón.

Unha, debido á muscarina, que se asemella a unha mega-gastroenterite que nos pode chegar a facer pasar un moi mal rato. A oitra intoxicación, co muscimol como principal axente psicotrópico, é a que sufre Mario na viñeta do lado e... bueno, tamén pode ser bastante perxudicial para a saúde.

En fin, un pocuo de humor e un par de curiosidades para facernos sorrir un pocuo nestes tempos, non está nada mal. ¡Non me andedes a xojar cas cabesiñas, eh!  

P.D.1: Aproveito para mandar un saúdo ó meu amigo Rivas polo chivatazo.

P.D.2: As autoridades sanitarias recomendan o consumo de Amanita Muscaria tan so xogando ca Wii. Ler máis...

En Novembro seguen as Xornadas e Charlas Micolóxicas

Mañá sábado 10 de Novembro no Centro de Interpretación do Castro de Baroña os de Refungando nos vamos de troula micolóxica xunta os veciños de Porto do Son para dar unha charla sobre a Identificación de Cogomelos as 10:00 con posterior saída ós montes da bisbarra para poñer en práctica o aprendido. Se vos pasades, refungamos xuntos.

Este sábado tamén hay movida micolóxica en Salceda de Caselas con Óscar Requejo á batuta, quen nos deleitará cunha charla centrada nun aspecto pouco comentado da bioloxía dos fundos: a súa casa. "Os fungos e os seus ecosistemas" se celebrará no Centro Cultural San Xurxo a partir das 19:00.
Así mesmo poderedes disfrutar da exposición de cogomelos que terá lugar no mesmo sitio. Xa estades arreando para Salceda os que a teñades a man.

E en Orazo tamén lles ferven as lamelas. Ata o 8 de Decembro actividades micolóxicas de todo tipo se espallan nestes meses. Aínda que xa pasaron un par de días, estades a tempo de desfrutar dos manxares que o monte pon aá nosa disposición nunhas xornadas eminentemente adicadas á micogastronomía e onde non faltarán degustacións de cogomelos a eito. Para assaídas é necesario confirmar a asistencia mínimo con dous días de antelación chamando ó 665840364 ou ó 616534077.

A disfrutar compañeiros, que todavía queda moita tempada!! Ler máis...