¿Boletus junquilleus?

Probablemente dos achados máis interesantes por parte de Refungando este pasado outono, fose este cogomelo que estades a contemplar. Foi o noso socio Fernando Quintela quen atopou este exemplar preto de Sigüeiro, e a quen debemos esta instantánea.

O fermoso colorido deste cogomelo chamou a súa atención, pero non lle dou máis importancia e despois de fotografialo deixou estar a cousa, ata que semanas despois, nunha das saídas organizadas pola asociación, nos amosou a imaxe deste fermoso boletus.

A conto é que logo de bucear un pouco na bibliografía, non había moitos cogomelos que se axustaran á descripción macroscópica; de feito, a ausencia de retículo no pé apuntaba a un só cogomelo moi raro e pouco frecuente: Boletus junquilleus.

Decidimos pois consultar a Jaime Blanco e enviarlle as imaxes. Efectivamente, parecía Boletus junquilleus. Aínda máis, foi así como nos enteramos de que tan só existe unha cita para Galicia deste fungo, precisamente da man de Jaime. O caso é que sen material que estudar, tan só con unha fotografía na man, é canto menos aventurado facer unha identificación, así que o deixaremos provisionalmente no limbo dos CSI (Cogomelos Sen Identificar). Por suposto, estaremos atentos este ano por se volve a aparecer e xa veremos que ocorre. Mentres tanto, vos deixamos con esta preciosa rareza.

¿Qué vos parece? ¿Apostamos por Boletus junquilleus? Ler máis...

Sumérxete da man de Óscar Requejo na riqueza micolóxica do río Caselas

Oscar Requejo Martínez nos achega á nosa casa toda a biodiversidade fúnxica e o suave murmurio do río Caselas nunha nova publicación micolóxica made in Galicia co obxetivo de dar a coñecer e revalorizar a incrible riqueza deste ecosistema. Todo isto condensado nunha guía, a "Guía Micolóxica do río Caselas", que nos invita a percorrer este fermoso paraxe natural a través dun cento de cogomelos que se poden atopar nas beiras deste río e os seus afluentes ó longo do seu cauce dende o seu nacemento no concello de Ponteareas, pasando por Salceda de Caselas e Salvaterra de Miño ata que finalmente se une ó río Miño no concello de Tui.

Prologado por un dos referentes da micoloxía galega, Marisa Castro, na obra de Requejo tamén aportaron o seu grao de area xente como José Ramón Pato, Antonio Prunell, Pablo Veiga, Julián Alonso ou Jaime Blanco. Todo un luxo de colaboradores.

Nesta guía atoparemos tamén pequenas xoias, raros e curiosos cogomelos como Arrhenia retiruga, Entoloma euchroum (citados polo autor por vez primeira para Galicia) ou Agaricus heinemannianus.

En resumo, unha guía asequible para tódolos niveis, con boas fotografías, interesantes curiosidades dalgúns cogomelos e que nos leva a coñecer unha fermosa paisaxe xunto cos fungos que a habitan, todo elo misturado co mimo e agarimo posto polo autor ó dar a luz esta obra. Un perfecto complemento en torno á riqueza fúnxica dos bosques de ribeira galegos en xeral, e da zona de Salceda de Caselas en particular, para calqueira biblioteca micolóxica.

Vos deixamos antes de partir con algunhas fotografías do lugar, cortesía de Óscar Requejo, para todos vos (os fermosos cogomelos son Leucocoprinus cretaceus) ...

Ler máis...

¿Alguén lle tomou a matrícula a ese paraugas?

Ós que nos gusta esto de gastar botas pateando monte e desfrutando dos cogomelos, non se nos escapa que en ocasións, e debido a unhas extraordinarias condicións durante o seu crecemento, algúns cogomelos poden medrar moito por encima da media da súa especie. Neste video poderedes observar un destes casos.

Se algunha vez vos preguntástedes que aspecto tería unha Amanita muscaria ata as escamas de anabolizantes e esteroides (ó estilo de Silvester Stallone na última película de Rocky), e aquí a resposta. A regla utilizada para medir o sombreiro probablemente esté en pulgadas, así que o tamano do amigo anda sobre os 30 cm de diámetro. Case nada. Persoalmente, nunca vin nada nin parecido, e iso que nos temos atopado con muscarias ben robustas.

Aproveitamos, para quen non tivese ocasión de desfrutalo, para recomendarvos un video time-lapse do crecemento deste cogomelo que tamén apareceu nesta web no seguinte enlace:

http://refungando.blogspot.com/2009/02/video-del-desarrollo-de-amanita.html

Nota: ¿Non vos parece que ó principio do video o amigo da cámara non ten moi claro a onde enfocar? Ejem... Ler máis...

Unha estrela mourada entre piñeiros: Sarcosphaera coronaria

Sinónimo: Sarcosphaera crassa
Galego: Cunco
Castelán: Peziza estrellada

Cando levas algún tempo buscando unha especie en concreto, atopas unha especial satisfacción cando finalmente chega o momento esperado, cando te atopas cara a cara co obxeto do teu desexo. É una mistura de agrademento á deusa fortuna e excitación que che recorre nun segundo a columna: ó fin, eiquí está este carallo.

E precisamente iso nos pasou hai un mes atrás. Sabiamos que pola zona costeira do Barbanza, pragada de piñeirais dunares e hábitat ideal para este fungo, había de estar esperando por nos o curioso ascomiceto de fermosos tons violetas que vedes na imaxe de arriba. Foi con motivo dunha saída conxunta entre os amigos do Grupo Micolóxico Galego e Refungando no entorno da praia do Vilar, no Parque Natural das Dunas de Corrubedo, que finalmente puidemos observar esta especie. A pesares das innumerables veces que temos visitado a zona, foi agora cando finalmente se nos apareceu; numerosos grupos asomaban entre acículas dos piñeiros en diversos estadios de madurez. Como a Santa Compaña, son os cogomelos os que elixen cando e a quen aparecerse.

Sarcosphaera coronaria, fungo saprófito e semihipoxeo (medra medio soterrad0, como veremos máis adiante), pode regalarnos fermosas composicións, sobre todo cando medran varios exemplares moi xuntos, pois ó medrar e romper as paredes dalgún deles pola presión do veciño, adoptan curiosas formas como poderede ver na terceira imaxe deste artigo, na que os carpóforos apretuxados semellan unha rosa. Sen embargo, a forma máis común na que os atoparemos é a que observades na imaxe principal, con forma de ola cos bordes reventados despois de facer un cocido de lacón con TNT.

Agora é tempo de compartir con vos este delicioso cogomelo, botando novamente man do imprescindible Cogomelos de Galicia (do que pronto pode haber nova edición; atentos ás súas pantallas nesta rincón da blogosfera!) e comentado por Refungando.


DESCRIPCIÓN

Corpo frutífero: 4-12 cm de diámetro. Ó principio enterrado, en forma de esfera abrancazada, globoso e oco. Na imaxe da dereita tedes dous exemplares todavía novos asomando entre o chan Ó madurar sae á superficie e vai abríndose en forma de estrela, con 5-10 lóbulos triangulares, permitindo a liberación das esporas (a cara fértil é a superficie interior).

A superficie interior, himenio, é de cor abrancazada ou lila ó principio (ver carpóforo aberto da imaxe da dereita) e despois violeta ou parda violácea. A superficie exterior é branca sucia, debido precisamente ó seu crecemento semihipoxeo que fai que incluso os exemplares máis maduros permanezan todavía algo cubertos de terra. Sen pé.

Carne: Espesa, grosa e fráxil (a pesares do grosor da carne é moi sinxelo que se nos rompa o cogomelo ó manipulalo, incluso tendo especial coidado na operación), de cor branca e violácea na beira. Sen olor apreciable e de sabor desagradable.

Hábitat: Frutifica en bosques de coníferas de terresos areosos e calcarios, máis rara en frondosas. De finais de inverno a primavera. Rara pero localmente abundante.

Observacións: Moi tóxica en cru, pois contén substancias hemolíticas (que destruen os glóbulos vermellos). De sospeitada toxicidade incluso cociñada, a lo menos para algunhas persoas. Para admirar, non para comer.

Polo seu tamano, carnosidade característica e coloración, é pouco probable que se poidan dar confusións con oitras especies similares. O grosor da súa carne o diferencia claramente das pezizas, cas que comparte familia, a pezizaceae.
Existe unha variedade completamente branca, debido ó cal poderiamos confundila con algunha especie do xénero geopora, de himenio branco tamén, nunca mourado, pero moito máis pequenas e ca superficie exterior recuberta de minúsculos peliños que lle dan un aspecto afeltrado.

Fermoso, invernal e sinxelo de identificar, ¿qué máis se pode pedir? Por hoxe xa vos deixamos, pero volveremos moi pronto. A Sarcosphaera coronaria aínda estaredes a tempo de atopala cas próximas chuvias, así que xa estades avisados. Nós, mentres esperamos a inminente primavera, seguiremos buscando ós últimos cogomelos que o inverno nos deixará para levárvolos á casa dende Refungando.
Ler máis...

Unha nova cita micolóxica nas illas de Sálvora e Ons

Fotografía: Amancio Castro (Illa de Sálvora)

Preto, moi preto de nós. Se a anterior cita que comentábamos fai nada sobre Gyromitra Newirthi nos levaba á outra punta da península, preto de Córdoba, desta vez imos quedarnos moi preto da casa, a cabalo entre dúas rías, a de Arousa e a de Vigo, entre a illa de Ons e a de Sálvora, nun marco natural de incrible beleza.

Se trata desta vez de dúas citas froito do traballo de catalogación no Parque Nacional Marítimo-Terrestre das Illas Atlánticas de Jaime Blanco Dios de Myriostoma coliforme, unha especie incluida na lista de especies europeas en perigo de extinción, e primeiras cita para Galicia deste fungo de morfoloxía única. Estas citas foron publicadas no último número da revista do Grupo Micolóxico Galego, Mikes (vol. 12).

Así que imos a aproveitar a feliz ocasión para ollar a descripción de tan particular e rarísimo cogomelo que de seguro, se chegara a ocasión, non habiamos de confundir na identificación. Hoxe non tedes queixa. Fai click abaixo en ler máis para ler o resto do artigo...


DESCRIPCIÓN

NOTA: Debido a que os exemplares da imaxe da fotografía están un pouco maduros de máis, imos incluir esta imaxe dun cogomelo no seu estado ideal extraída do libro "Guía de los hongos de la Península Ibérica, Europa y Norte de África", de Régis Courtecuisse e Bernard Duhem, para ilustrar millor o artigo. As anotacións son engadidos de Refungando para que poidades seguir a descripción deste "extraterrestre" máis doadamente.

Corpo frutífero: 4-7 cm de diámetro, máis ou menos esférico e abrancazado de xove. Exoperidio (capa exterior que recobre a gleba dos gasteromicetes) que se abre en forma de estrela, con 7-9 brazos parduscos ou abrancazados, acadando neste estadio entre 8 e 17 cm de diámetro.

Endoperidio esférico, algo aplanado, de 2,5-6 cm de diámetro, primeiramente ca superficie lisa, branca prateada que despóis é parda a causa do depósito das esporas, con 7-30 estomas e coa base suxeita ó exoperidio por 5-11 pequenas columnas, de 3-5 mm de longo.

Gleba: Branca cando é novo, parda ó madurar.

Hábitat: Monte baixo, bosques claros, sobre chans areosos. Saprófito. Moi raro. Recomendamos no recollelo se se atopa polo seu status de especie en perigo de extinción.

Observacións: Myriostoma coliforme é a única especie do seu xénero, aquí non hai confusión posible. O seus múltiples estomas e a curiosa culumnata entre peridios fan del un cogomelo único.

Este fungo está incluido na lista de macromicetos en perigo de extinción en Europa. Creíase exitinto ata fai pouco en Gran Bretaña, onde foi descuberto e de onde desapareceu a fináis do século XIX. De feito, o último exemplar atopado no país foi recolectado en 1880 en Norfolk e tiveron que pasar máis de 120 anos para que en 2006, afortunadamente, aparecese de novo esta especie nas illas británicas, en Suffolk.

Estamos demasiado acostumados a ler novas de incorporación de cada vez máis especies, non só de fungos, ós catálogos e listas que apuntan á extinción, polo que novas deste tipo, tanto as citas como o redescobrento en Gran Bretaña, son unha pequena brisa (non chegan a soplo, lamentabemente) de aire fresco no negro panorama da biodiversidade mundial. Felecitémonos pois polas boas novas e, por suposto, ós que as fixeron posibles co seu traballo.

Vémonos nuns días, por aquí, refungando coma sempre. ¡Saúdos!

Ler máis...