¡FELICES FESTAS, ÑUS!

Ler máis...

¿O can "jomitou"?: Mucilago crustacea

Enlazando co último artigo, que tiña coma protagonista a un mixomiceto, imos a coñecer hoxe precisamente un destes membros do Reino Protista, nun tempo e todavía obxeto de estudo no campo da micoloxía, e que se está a dar estes días moito na nosa zona: Mucilago crustacea. Un aspecto do máis apetitoso, ¿non si? O feito é que a mucosidade do plasmodio (esa especie de moco visguento que se ve ó fondo á esquerda e baixando pola herba abaixo no centro) e as fructificacións deste, con esa forma de pequenas boliñas cando aínda non está maduro de todo, nos poden lembrar á unha posta de ovos de algún animal. Pero o certo é que baixo esta a cuberta branquecina, se atopa o peridio que garda as valiosas esporas deste organismo.

¿Noxento? Pode que sí. Pero iso non quita que sea gran protagonista de fermosas fotografías e digno de comentar aquí. Así que por sinxelo de recoñecer, abundante e curioso, imos a coñecelo un pouquiño...

DESCRIPCIÓN

Corpo frutífero: De forma moi variable dependendo do sustrato sobre o que se desenvolva. Parte dun plasmodio de aspecto leitoso a partir do cal se desenvolven os corpos frutíferos co aspecto de espuma seca (ou de vómito, algunha xente con cans que o atopa no xardín cree que animaliño vomitou e acaba levandoo o veterinario, de ahí o título).

Abrancazado ou crema claro debido a cristais de carbonato cálcico (visibles ó microscopio e de intrincadas formas estreladas moi fermosas). Debaixo da superficie está o peridio de cor moura que acubilla as esporas, e que podedes ver na imaxe de arriba nun exemplar máis maduro.

Hábitat: Crece sobre restos vexetáis, polas de arbustos, herbas vivas e outros. Frecuente nestas datas.

Bueno, supoño que será o último post do ano, así que aproveitaremos para desexarvos unhas felices festas e un próspero aninovo micolóxico. O ano que ven... seguiremos aquí, coma sempre, refungando.

¡Sede bos no monte e graciñas a todos pola vosa compaña! Ler máis...

O mixomiceto que susurraba ós robots

(Imaxe: Klaus-Peter Zauner)

Si, ya sei que o título é un pouco surrealista, pero un non ten culpa das cousas que se lles ocorren a algúns científicos.

A noticia non é nova, e da colleita do 2006, pero non por iso deixa de ser máis interesante. Klaus-Peter Zauner da Universidade de Southampton, Reino unido, en colaboración dos colegas xaponeses da universidade de Kobe puxeron a un mixomiceto, Physarum polycephalum, a controlar un robot. Como soa. E soaría máis raro aínda se non fose porque AQUÍ en Refungando xa temos visto as habilidades deste mixomiceto coma enxeñeiro ferroviario.

O motivo deste experimento era encontrar novas formas máis simples de controlar o comportamento dun robot. Como explica o propio Zauner: "Os ordenadores que temos hoxe son moi bos para aquilo que os construimos. Pero nun entorno complexo ou paradóxico, as cousas tenden a non sair ben".

Lembremos que Physarum polycephalum é especialmente sensible á luz, polo que gusta de lugares sombríos e escapa dela. Lembremos tamén que o "corpo" destes seres está formado por un plasmodio (algo precido a unha ameba) co que se move a través do sustrato, polo que cando dicimos que "escapa" da luz, falamos literalmente. Esta foi seguramente a causa de que fose este mixomiceto o elexido. E agora entenderedes por qué.

O robot

O vehículo que tiña que "pilotar" o noso amigo era un robot con seis patas e con sensores sensibles á luz na parte superior. Estaba conectado ó ordenador (como podedes ver na imaxe) e mediante o cable recibía as ordes para mover as patas e enviaba os datos dos sensores.

O sistema de control

Doutro lado o mixomiceto era colocado nuha placa ca forma que vedes na pantalla de televisión da imaxe e tamén conectada ó ordenador. Cada un dos sensores do robot controlaba o brillo en cada un dos seis puntos da praca, que á súa vez, dispoñía de sensores de movemento para captar as evolucións do mixomiceto. Estes sensores de movemento en cada un dos seis puntos controlaban e activaban cada unha das patas do robot.

Resultado

O resultado foi que o robot imitaba o comportamento do mixomiceto, isto é: evitaba luz. Cando o robot se activaba os sensores de luz enviaban a información á praca, que aumentaba a intensidade de luz en cada un dos seis puntos en funcion desta. O iluminarse demasiado algúns destes puntos, o mixomiceto escapaba da luz, os sensores de movemento detectábano e en consecuencia activaban a pata correspondente. O robot acabou buscando a esquina máis sombría do lugar.

O resultado do experimento quizáis parece non tan práctico coma o do referido artigo do liña ferroviaria, pero é un primeiro paso importante para a aplicación de comportamentos imitados de organismos vivos en robots "adaptables" a medios moi cambiantes e complexos, reto ó que se enfrontan agora mesmo os científicos da Nasa cas misións de robots enviadas a Marte.

En todo caso haberá aínda que esperar para obter resultados con aplicacións prácticas por este camiño, mentres tanto, non vos estranedes que no próximo artigo sobre Physarum polycephalum apareza facendo churros.

Fonte: http://www.newscientist.com/article/dn8718

Ler máis...

Otidea cochleata

Galego: Orella de porco, orella de lebre parda
Sinónimo: Otidea umbrina

Xa había tempo que tiña ganas de amosarvos este cogomelo de enrevesadas e curiosas formas, que poucas veces fai honor ó nombre do seu xénero, Otidea, que fai referencia á forma de orella dos carpóforos. Como vedes non é un cogomelo de formas moi comúns, ó contrario: Otidea cochleata é un ascomiceto da familia Pyronemataceae, con formas similares a algunhas pezizas, pero máis... eso, enrevesado. Este saprófito, se alimenta da materia orgánica en descomposición, adopta formas moi variadas e intrincadas: dende o aspecto de flor da imaxe principal ata as formas maís propias de corais posteriores. O exemplar adecuado pode regalarnos unha fotografía micolóxica inesquezible e moi fermosa.

Este cogomelo gusta sobre todo do outono, pero cando este se volve xa mái frío, o Nadal está máis preto e a variedade de cogomelos nos montes empeza a estar de capa caída. De ahí que ainda esteades a tempo de velo e vos animemos dende Refungando a coñecelo ben na seguinte descripción...

DESCRIPCIÓN

Corpo fructífero: 3-7 cm de alto. Moi variable na súa forma, globoso ó principio e despóis máis ou menos ondulado; fendido lonxitudinalmente (dato imposrtante para a súa diferenciación das pezizas; na última imaxe podedes apreciar estas fendas dende arriba moi ben). Ás veces únense varios exemplares dándolle un aspecto de flor (ver primeira e segunda imaxes), a modo de pétalos reunidos entre si. Superficie interna, himenio, de cor ocre parda a parda escura. Cara externa engurrada, de cor marrón canela, ás veces con tons oliváceos. Pé radicante, abrancazado, finamente furfuráceo, curto pero ben diferenciado. Lembrade que os tons do carpóforo poden cambiar segundo as condicións metereolóxicas e de maduración. As cores dos dúa primeiras fotografías son máis reprentativas deste caracter.

Carne: Abrancazada, de consistencia máis ou menos elástica (como se fose de cera). Olor e sabor suaves.

Hábitat: Fructifica sobre todo en piñeirais areosos, pero non é rara en frondosas (estas fotografías foron tomadas en bosque mixto de piñeiros, sobreiras e carballos). Outono. Frecuente e moi abundante nos lugares onde crece, enchendo de colorido boas zonas dos nosos piñeirais dunares.

Observacións: É, de todas as otideas, a que presenta forma de orella menos evidente (a verdade é que, como xa vimos, ás veces lembra máis a unha flor). Pódense confundir con algunha peziza, pero Otidea cochleata ten unha fendedura lateral que lle da ese aspecto de orella e que as pezizas non presentan, aparecéndosenos estas en forma de cuncas.

Como vedes sempre hai algo agardando no monte, incluso cando o frío arrea con máis forza. Que iso nos vos desanime á hora de sair ó campo. Todo e cuestión de armarse cas botas e perderse camiñando sen saber que nos espera entre as follas. Alí nos vemos, refungando ben abrigados... Ler máis...

Os cafres tamén van ó monte

Si amigos, os cafres tamén van ó monte, ainda que ben podían quedar na casa e queimar os pelos do cú cun soplete industrial.

Xa cantou a gorda, micolóxicamente falando, e a tempada para a maioría de afeccionados xa rematou. Hora de facer algún que oitro balance, coma o de hoxe, que irá dirixido ó comportamento no monte e que non será o último análisis que fagamos dende Refungando da tempada 2010. Hoxe toca refungar.

As imaxes como as que vedes neste mosaico que nos enviou indignado o amigo Elisardo foron, este ano, un clásico nos nosos montes. Estas en concreto foron tomadas nun dos lugares máis castigados do Barbanza, A Curota, que, logo de ter que pasar por incendios sen fin e talas que o convertiron nun lugar ermo, ten que lidiar agora con garrulos de todo tipo que suben ó monte día si e día tamén a facer das súas. Ainda que este comportamento, por suposto, non afecta só a este monte que, pola masificación de xente que soporta, amosa os estragos máis claros e visibles, coma puñadas nos ollos.

Imos a contarvos un segrediño ós responsables: os cogomelos, por debaixo, non teñen unha etiqueta co nome. Exacto amigos. Da igual que o pateedes, o arrinquedes, lle deades a volta, o esganedes... non vos vai a dicir a especie á que pertence ou se se comen. Son así de duros e resistentes ós interrogatorios. Digo isto porque, e valla a redundancia, ¿a qué carallo ven isto? Porque a ninguén se lle ocorre ir esmagando toda canta flor, arbusto ou bicho co que se atopa por ahí adiante. Pero cando se trata de cogomelos, semella que todo vale, son os parias do monte. Lembrade que todo cogomelo, comestible ou tóxico, grande ou pequeno, bonito ou feo, é o froito dun fungo que cumpre unha importante función nos nosos ecosistemas e maldito o favor que lle facedes a ninguén pasando como apisonadoras polo monte.

Desgraciadamente esta é a estampa típica de calquer lugar frecuentado por caza-cogomelos. Unha estampa que non estaría de máis erradicar dos nosos montes. Dende aquí, para que nos escoite e teña a ben facernos caso, vos pregamos que deixedes estar aqueles cogomelos que descoñezades e que non deixedes de chamar a atención (coa maior educación) a quen se comporte desta maneira no campo, para que todos podamos desfrutar da beleza da que os cogomelos enchen os montes coa sua presencia.

¿Non preferides atoparvos con imaxes como a seguinte (tomada no mesmo lugar), que a desfeita de ahí arriba? Cousas coma esta quítanlle a un as ganas de organizar máis xornadas micolóxicas. Un pouco de sentidiño, por favor.

Ler máis...

Tres14: Programa adicado ós fungos

O pasado 5 de decembro o programa divulgativo de segunda cadea de TVE, Tres14, lle adicaba os seus contido ó mundo dos fungos. Para aqueles que non nos enteramos, afortunadamente, internet nos da unha segunda oportunidade e dende aquí queremos facervos partícipes dela. O programa dura media horiña, durante a cal se tocan tódolos paus deste mundo (demasiado por riba para o noso gusto, pero media hora é media hora): etnomicoloxía, comestibilidade, propiedades gastronómicas, investigación, usos médicos, etc... Esta ultra-compresión en media hora fai que algunhas das afirmacións do programa non sexan todo o rigurosas que poderían, ou non estean de todo ben expostas(esa explicación do miceliooooo) pero é un video moi interesante para neófitos no que se tratan ademáis moitos temas que xa puidemos ver aquí en máis profundidade.

Non son frecuentes este tipo de programas na televisión, por algún motivo que se nos escapa parece que ver unha e oitra (e mil máis) veces a un león atrapar unha gacela thompson ten máis interese que o aburrido Reino Fungi (seguramente se os cogomelos perseguiran á xente polo monte coma os leóns disfrutariamos de máis documentáis sobre o tema) así que aproveitade o que hai, que é ben pouco. Facede click na imaxe ou AQUÍ para ver o programa.

Por certo, moitas imaxes do programa está fusiladas do documental "Know your mushrooms", que podedes atopar se rabuñades un pouco en internet e do que falaremos noitra ocasión.

P.D: Non vos perdades o video da Macrolepiota que usan de fondo mentres falan das características nutricionáis dos fungos, porque está a esporar e se aprecia moi ben!
Ler máis...

Hyla e os lactarius

Fai uns días que en Refungando nos fomos de comida xuntos; antes, pola mañá, puidemos facer unha saida polo monte Facho, preto de Corrubedo, dónde dous membros da asociación tiveron a ocasión de facer a fotografía que abre este post.

Mentres apañaban uns cogomelos para a comida que nos esperaba, Fernando Quintela e Juán Santos, dúas boas pezas (por valiosas, se entende), se atoparon con este exemplar de Hyla arborea que toma placidamente o sol daquela cálida mañá sobre o sombreiro dun Lactarius deliciosus. Esta diminuta e fermosa ra, coñecida co nome popular de ra de San antón, está actualmente incluida na Lista Vermella de especies ameazadas da UICN (Unión Internacional para a Conservación da Natureza). Afortunadamente para nós, este chamativo batracio é aínda frecuente na nosa zona e de cando en cando podemos oir o seu potente canto preto de charcas e lagoas.

Hoxe queríamos compartir con vos esta imaxe, unha de esas que fan que pague a pena por sí mesma sair da casa e madrugar un sábado. Un regalo para os vosos ollos. Ler máis...

O humor fúnxico de Davila:Tropezóns...

Sen palabras. Mira que o vin veces, pero cada vez que miro para o prato, me entra a risa frouxa.
Fantástico o amigo Davila, unha vez máis... Ler máis...

Amanita phalloides en ·3D

Amanita phalloides... unha vez máis. Xa levavan tempo os amigos da Fungipedia sen amosarnos outro dos seu didácticos cogomelos en 3D e, desta vez, o cogomelo escollido non pode ser máis adecuado.

Ca chea de intoxicacións que este outono houbo por consumo deste cogomelo, non estrá de máis botar unha ollada ó modelo interactivo en 3D que desta vez se traballaron en Funguipedia, impecable coma sempre.

Collede o voso manual de campo preferido, botade un ollo á descripción, e tentade ver todas as características comentadas no modelo en 3D. Unha forma de practicar vocabulario micolóxico e quedarvos ca descripcción de este cogomelo imprescindible de recoñecer a tres leguas.

Só un pequeno comentario máis. O anel que se ve neste exemplar está pasado, por iso se ve con ese aspecto e cor. Nun exemplar máis novo, o anel é branco, membranoso e fráxil, ainda que persistente.

Lembrade que tedes que ter instalado o entorno de Java para poder correr a aplicación interactiva dende a súa páxina web; agora xa podedes facer click AQUÍ para fedellar nela o que gustedes... Ler máis...

Máis corros de bruxas... ¡a vista de páxaro!

Fai tempo me atopei no meu navegar pola rede unha sorprendente imaxe que mostraba un campo completamente cuberto de corros de bruxa. Como saberedes, e se non contámovolo, a famosa aplicación Google Earth mostra sempre na parte inferior da pantalla as coordenadas da localización visualizada. Esta información que aparecía naquela imaxe e o propio Google Earth nos levaron directamente ó centro de Indianápolis, capital do estado de Indiana, EEUU, ó campo que podedes ver na imaxe de arriba, que creamos fusionando dúas capturas de pantalla para poder abarcar todo o campo nunha soa fotografía aerea e para que agora (se non pinchástedes nela xa, impacientes) podades desfrutala facendo click para agrandala.

Se aprecian por todas partes corros de bruxa de tódolos tamanos e aspectos. Podedes deleitarvos na variedade de formas que adoptan, fusionándose ás veces para formar estructuras parecidas a corazóns (cando se fusionan dous) ou tréboles (cando se xunta tres, como a uns metros arriba e a esquerda da casota do lado dereito do campo). Usando a ferramenta regla de Google Earth que nos permite tomar medidas en distintas métricas, podemos ver que, por exemplo, o arco de bruxas que atopamos seguindo a liña do cableado cara a esquerda do campo mide case 22 metros de punta a punta, e os círculos que forman a figura de trebol antes mencioado, máis de 7 m cada un.

Para velo online vos mesmos con Google Earth, introducide no campo "Voar a" estas coordeadas tal cal están aquí: 39º 51'02.39 n, 86º 14'40.04 w .

Pero as vantaxes de Google Earth non rematan aquí. Se vos fixades na barra de ferramentas da parte superior da ventá, atoparedes un icono dun reloxo. ¿Para qué sirve? Se premedes nel, aparecerá unha liña do tempo con unhas marcas, correspondentes ó día no que se tomou algunha das imaxes aéreas que utiliza este programa. Pinchando en cada unha de elas podemos viaxar no tempo ata ese día e ver a imaxe correspondente. Non tódalas imaxes son da mesma calidade (como haberedes comprobado se fozastes algo neste programa), depende da fonte da mesma, pero sempre hay dúas ou tres ben boas. A fotografía que acabades de ver, foi tomada o 6 de maio de 2010 (hai que ir en primavera a Indianápolis a ese campo). Pero podemos ir atrá no tempo e atoparnos cunha imaxe do mesmo lugar tomada o 31 de Marzo de 2005 e atoparnos con esto...


Como podedes ver oitra vez en primavera o campo se enche de corros de bruxa, desta vez, con maior profusión no lado esquerdo do campo. Agora, ca axuda da regla de Google Earth e botando man da calculadora, imos a facer unhas contas para que vexades o potencial desta ferramenta no estudo micolóxico. Imos comezar pola segunda das imaxes. Situádevos na caseta da dereita e, logo, no último poste da luz que hai un pouco máis abaixo á esquerda. Numeramos ahí tres pequenos corros porque son doadamente identificables en ambas imaxes. Ahora coa axuda da regla medimos os corros en 2005 e 2010 (máis ou menos, non son círculos perfectos). Ca diferencia das medidas atopamos o que medraron nese intervalo, e dividindo entre os anos pasados obtemos o crecemento medio por ano do corro. Estes foron os resultados:

	2005 (diámetro aprox.)	2010 (diámetro aprox.)	Aumento en 5 anos	cm/Ano
Corro A	3,35 m	6,42 m	3,07 m	61,4
Corro B	2,63 m	6,58 m	3,95m	79
Corro C	1,75 m	8,52 m	6,77m	135,5

Curiosos datos, ¿non si? Os dous corros máis pequenos, B e C, acaban logo de cinco anos superando ó maior deles en 2005 e consiguen medias de crecemento anuáis maiores. O corro C, o pegado ó poste, chega a unha sorprendente media de 135,5 cm ó ano. ¿Cómo podemos explicar esta diferencia? Se nos fixamos nas dúas imaxes, hai algo nesa zona que chama a atención. A zona que rodea a caseta da dereita aparece cuberta dunha herba máis verde e espesa, o que probablemente indique unha maior presencia de humidade. Esa zona inclúe o corro C, mentras que B se aproxima ó límite e A está completamente fóra del. Ahora vexamos as medias de crecemento. O corro C, inmerso na zona verde, acada unha media anual de crecemento de135,5 m; o corro B, algo máis alonxado, se queda preto dos 80 cm anuais, bastante lonxe, mentres que A, o corro máis alonxado da zona húmida se queda con menos da metade de cm que C, 61,4.

Se isto é así, estes datos nos indicarían a importancia do grao de humidade para a velocidade de crecemento do micelio, ó amosarse grandes diferencias na mesma entre corros do mesmo fungo (do que por certo, descoñecemos a especie, a ver si algún de Indianápolis se anima a pasarse e botar un ollo...) medrando moi próximos. ¿Vos dades conta do útil que pode ser esta ferramenta para o seguemento e estudo de corros de bruxas?

Ahora dende Refungando queremos facervos unha proposición (non, non de esas). Se coñecedes algún campo con corros de bruxas, pasádevos a botarlle un ollo en Google Earth. Se os corros non son visibles (pola época do ano ou o que sexa), probade a liña do tempo que antes comentamos e mirade outras tomas. No menú Arquivo de Google Earth tedes a opción de gardar a pantalla como unha imaxe. A ver se somos capaces de xuntar uns cantos exemplos e facemos un bo artigo con todos eles. Para non desvelar a localización do voso agocho, simpemente cortade a imaxe onde pon as coordenadas con calqueira programa de edición de imaxes. Logo podedes enviala ó noso correo de contacto.

¿Qué, vos animades? ¡Botade un ollo polo menos! Non diredes que non vos pica a curiosidade... Ler máis...

¡¡O novo Tarrelos de 2010 xa está na rúa!!

Con esta fermosa imaxe de Hygrocybe calyptriformis (J.M Castro Marcote) nos saúda este ano o número 12 da revista da Federación Galega de Micoloxía, Tarrelos.

Esta indispensable revista micolóxica nos trae cada ano as novidades dentro deste extensísimo campo na nosa comunidade, e toca paus tan diversos como a taxonomía, a etnomicoloxía, artigos sobre diversas prantas e árbores, curiosidades, cociña... 75 páxinas de interesantísima información de actualidade micolóxica para calquer afeccionado ós cogomelos.

¿Qué nos trae este ano?

Pois este ano temos un contido moi variado e interesante, e que inclúe unha descripción dunha nova especie para a ciencia aquí en Galicia (da que falaremos pronto, como non), Entoloma capeladense. Aquí vos deixamos o índice de artigos para que vos fagades unha idea de como está o patio:

• Helvella juniperi, una seta frecuente en nuestros arenales.
• Algunas especie catalogadas del género Lactarius Fr. en Galicia (II Parte).
• Outra especie de clima mediterráneo da recacha de Monforte de Lemos.
• Agaricales de las dunas de Galicia (II): Campanella caesia Romagn.
• Leucocortinarius bulbiger (ALb. & Schwein.) Singer: o cortinario branco no concello do Corgo (Lugo).
• Notas sobre el género Entoloma en Galicia (III): Entoloma capeladense, una nueva especie del subgénero Leptonia.
• Amanitas comestibles.
• Notas sobre amanitaceae en el noroeste de la Península Ibérica: Amanita pantherina f. albida R. Schulz y Limacella illinita (L.: Fr.) Murril var. illinita.
• Quercus robur L.
• As Margaridas ou Margarides.
• Folclore e usos dos Gasteromycetes.
• La Biodiversidad amenazada.
• Vestimenta y calzado para la prácyica de la micoclogía.
• El género Cantharellus en micogastronomía.

Como vedes artigos para tódolos gustos. Os textos como podedes ver están en castelán e galego. Se estades interesados nun exemplar, a revista sae en 3 €, un regaliño nos tempos que corren. Podedes encargar o voso antes que se agote na nosa dirección de contacto, refungando@gmail.com. ¿A qué esperades? Ler máis...

Aquí o que non corre, escarva..

Xa había tempo que non subiamos videos. Nada que non podamos resolver nun vira vira. O protagonista de hoxe non é novo en Refungando. Hoxe imos a ver un video de Paul Stamets, coñecido micólogo estadounidense do que xa puidemos ver unha interesante conferencia por aquí (recomendámovos ver no enlace a súa intervención), e que desta volta nos regala con un sorprendente video filmado por David Springbett no Olympic National Park, no estado de Washington (moi, moi pretiño da illa de Vancouver, xa Canadá).

Mentres camiñaban polo bosque foron testemuñas casuais dunha destas esceas que se nos presentan no monte moi de cando en cando e nas que hai que estar moi rápido para documentala: un esquío andando ás trufas. Mr. Stamets dase conta do que está a acontecer e reclama ó cámara rápidamente que grabe en silencio a escea sen facer preguntas. O resultado, este video, que ademáis de ser un excepcional documento naturista, nos permite ainda que sexa de refilón pasar a coñecer algo dos cogomelos hipoxeos (fungos cuios cogomelos medran baixo terra, entre os que destacan as desexadas trufas) e as súa técnica para espallar as esporas.

O video está en inglés, pese ás nosas reiteradas peticións ó señor Stamets para que o repetira en galego non normativo. Mr. Stamets é un home moi ocupado e non puido ser. Por iso faremos unha traducción o millor posible dos comentarios logo do video. ¿Estarán tan listos os esquíos por aquí? Estaremos atentos a ver que andan polos nosos piñeirais... Namentres, disfrutade o video.



Traducción:

- Ben, isto é moi especial, nos acabamos de atopar con un esquío cavando na busca de cogomelos hipoxeos mentres camiñábamos por esta pista do bosque. De feito, os esquíos comen cogomelos. Os cogomelos hipoxeos son cogomelos subterráneos semellantes ós peidos de lobo... o esquío levou un e aquí hai oitro moi moi pequeno... Son cogomelos micorrízicos, medran en asociación cas raíces das árbores... Estes fungos hipoxeos son moi importantes para os esquíos, especialmente para os esquíos voadores, que son parte da cadea alimenticia que leva ata o buho moteado. O buho moteado é un predador do esquío voador, e esta e oitras especies de esquíos se alimentan de fungos hipoxeos. Esto mostra a importancia destes fungos para o bosque e para as especies mencioadas.

-Hai unha capa productora de esporas no interior, así que cando as abren e as consumen as esporas baixan pola gorxa do esquío, polos seus intestinos ata que volven a sair nas súas heces. Así que cando as heces chegan ó chan, ese punto se converte en un lugar ideal e fertilizado para o desenrolo do fungo; esta é unha maneira na que os cogomelos hipoxeos utilizan esquíos e outros mamíferos para extenderse eles mesmos. Así que non só as persoas nos sentimos atraidas polos cogomelos, senón que a maior parte dos mamíferos o son... dende osos ata... todo tipo de mamíferos bípedos e cuadrúpedos disrutan dos fungos como unha fonte de alimento.

-[O cámara pregunta pola calidade nutricional no cogomelo]: Oh, é bastante abundante, estos cogomelos conteñen preto do 40% proteinas e teñen niveles realmente altos de vitamina B e tamén de vitamina D, difícl de atopar na cadea alimenticia e moi importante para o sistema inmune.

The End. Ler máis...

II Outono Micolóxico de Negreira

A actividade micolóxica segue a bulir na nosa comunidade. Hoxe mesmo comeza o ciclo de conferencias que a Asociación Micolóxica Sendeiriña (Hmm, xusto agora teño a secar unhas cantas... están a ser moi aundantes este ano.) organizan en Negreira no marco do seu II Outono micolóxico. Tódalas charlas se celebrarán na Casa da Cultura de Negreira. Aquí tedes o listado de confrencias e poñentes para ir acomodando a axenda, un menú pensamos que ideal para iniciados:

• O mércores 17, ás 20:30 "Principais especies comestibles do Val de Barcala" a cargo de Alexis Pena.
• O xoves 18 tamén ás 20:30 "Os boletais" a cargo de Puri Lorenzo.
• E o venres 19 ás 21:00 (un pouco máis tarde) "O xénero Amanita" a cargo de J.M. Castro Marcote.

Visto o visto este ano, recomendávomos a todos, tamén os que teñen algo de experiencia (sempre se aprende algo novo), que non vos perdades a charla sobre o xénero amanita; un xénero moi abundante en Galicia e que inclue algunhas das setas máis tóxicas do mundo dos fungos. Hai que coñecelo ben, pola conta que vos trae. Aquí tedes unha oportunidade máis da man de Sendeirinha. ¡Non a desaproveitedes! Ler máis...

Asasino implacable: Armillaria mellea

Sinónimo: Armillariella mellea
Galego: Armilaria de mel, Palote de madeira
Castelán: Armilaria de color miel

(Desculpade a tardanza en escribir, pero as nosas xornadas nos comeron todo o tempo e algún máis e tivemos esta semana de merecido descanso. Agora, xa estamos on, co micelio recargado. ¡Imos aló!)

Asasino si, pero non de persoas, non vaiades crer; ese título corresponde sen dúbida a Amanita Phalloides. Pero si de árbores. Armillaria Mellea (e demáis armillarias) é un voraz e implacable inimigo de árbores de todo tipo, ás que ataca, por se fora pouco, en dous frentes para asegura-la victoria: a través das súas esporas esperando algunha ferida en pólas ou tronco para comeza-la invasión e (se cadra máis efectivo ainda) "chimpando" baixo terra de raíz en raíz, infectando apartado da vista toda canta árbore se interpón no seu camiño. Non é raro entón, que cando nos atopamos con esta especie, sobre todo en lugares cas árbores medrando xuntas, fructifique abarcando unha gran área de terreo, medrando sobre o chan, en tocóns e nas bases das árbores ainda vivas.

A súa cor, e tendencia a medrar de forma fasciculada (formando enormes ramos), fan que forme incribles esceas micolóxicas de gran beleza sobre todo nos tocos de árbores taladas. Unha paradóxica contraste a deste cogomelo, entre a beleza da que é capaz de amosar, fronte á destrucción que a súa aparición acarrexa consigo.

Hoxe, esta entrada vai adicada a Manel, amigo que nos sigue dende Noia e que tiña curiosidade por saber deste fungo. Pois nada, aquí o tes, vai para ti. Pasen todos, acomódense, e lean...

DESCRIPCIÓN

Sombreiro: 5-10 cm de diámetro, ás veces máis. Ó principio hemisférico ou globoso, axiña convexo, máis ou menos aberto, na madurez aplanado e xeralmente umbonado. De cor moi variable desde a amarela mel a parda con tons avermelaldos e incluso oliváceos. Superficie cuberta de pequenas escamas ou flocos de cor apardazada, máis concentradas no centro. Marxe encurvada, estriada e ó final ondulada. Como ocorre nos casos en que os sombreiros qedan uns enriba de oitros ó medra de maneira tan agrupada, cando os cogomelos maduran , os sombreiros dos de máis abaixo soen estan cubertos dun fino pó abrancazado: a esporada.

Lamelas: Delgadas, algo separadas, desiguais e máis ou menos arqueadas, anexas ou decorrentes por un dente (fixádevos que a inserción das lamelas se presenta variable, esto nos podería levar a erro!). Abrancazadas, logo amarelado apardazadas e manchadas de avermellado na madurez.




Pé: 10-15 (20) X 1-3 cm. Longo, clíndrico, engrosado na base, claviforme (ou, como na fotografía da esquerda, algo ahusado e radicante), recheo e máis tarde oco. Cor branca amarelada, apardazada na base. Anel membranoso, persistente, groso e amarelado. Superficie estriada no ápice ata o anel e debaixo fibrilosa.

Carne: Delgada, sólida e fibrosa no pé. De cor branca que escurece ca idade. Olor fúnxico e sabor amargo.

Hábitat: Crece sobre pólas e troncos vivos ou mortos de frondosas, coníferas, froiteiras (como a da imaxe, enviada polo amigo Villa e tomada na súa horta), preto do chan, das raices e zonas danadas, parasitando e destruíndo o ser vivo do cal se alimenta. Cespitosa, en grandes acios (ramos). Incluso se retiramos a árbore, A. mellea pode seguir brotando cada ano alimentándose dos restos das raices soterradas. Verán e outono. Común. Na zona do Barbanza é máis frecuente atopar oitras armillarias, pero donde aparece mellea, faino con moita profusión.

Observacións: En canto á comestibilidade, A. mellea se considera por aquí un comestible mediocre; é de ese cogomelos que se consumen según onde. En Galicia, o que nos toca, non é moi consumido e pouca xente se atreve a probalo (en EEUU, por exemplo, se comercializa hai tempo e aquí en España se empeza agora). Recoméndase sempre recoller só os exemplares máis novos, cando todavía non esporou o cogomelo, e someter a unha cocción previa (a carne ennegrece no proceso) para minimizar riscos dalgunha posible intoxicación. Non todo o mundo tolera este cogomelo (algunhas persoas carecen dunha enzima hepática que neutraliza as toxinas deste), polo que se vos decidides a probar, recomendamos a primeira vez consumir pouca cantidade por se as moscas esas... As posibles complicacións no seu consumo, a súa medicocre calidade coma comestible (coma sempre, cuestión de gustos) e a posibilidade máis que probable de confusión con oitras armillarias (como as presentes na nosa comunidade Armillaria lutea, ou Armillaria cepistipes) fan que debamos non recomendar o seu consumo.

O alto índice de mortalidade entre as árbores atacadas por A. mellea se debe a que o que este fungo fai é apodrecer as súas raices, matando por inanición á pranta. A súa técnica de expansión principal consiste en ir medrando a través do sistema radical da árbore ata que entra en contacto co de oitra, infectandoa. Esto pode ocorrer de dúas maneiras: por contacto directo dunha raiz infectada con oitra ou a través dos rizomorfos que o fungo forma e que poden chegar ata os 3 m de longo medrando nas capas superficiais do chan. Os rizomorfos (literalmente, con aspecto de "raíz") son estructuras radicais formadas pola asociación de hifas situadas en paralelo que dan lugar a pequenos "tubiños" en forma de cordón, ou raíz, e que é un óptimo vehículo de transporte de nutrintes. Por iso son "órganos exploradores" excelentes na procura de novo alimento e como vehículos de invasión. De feito, en estadios avanzados de infección podemos observalos baixo a corteza das árbores como unha malla con aspecto de raíz (rizomorfos, claro) do grosor dos cordóns dun zapato que se extende pola superficie da madeira.

Con esta técnica este fungo pode chegar a facer moito dano, extendéndose cada ano ata un metro e deixando un rastro de árbores enfermas ou mortas. Fixádevos na imaxe da esquerda (fonte: http://www.na.fs.fed.us/spfo/pubs/fidls/armillaria/armillaria.htm), na imaxe deste bosque ó oeste de Montana (EEUU) se poden apreciar perfectamente tres focos de infección. Para que vos fagades unha idea, ¡¡o gran círculo de abaixo ten unha 8 hectáreas!! Por certo e para rematar, para os que non tiverades a ocasión de lelo en Refungando, AQUÍ tedes un artigo que fala do ser vivo máis grande do planeta... unha armillaria.

Bueno Manel, espero quea aclararas dúbidas e haberte axudado algo. Como verías, Gymnopilus junonius e Armillaria mellea non se parecen moito. Non olvides refungar un pouco de cando en cando. Din que é bo para o corazón.

Un saúdo a todos!
Ler máis...

XIII Xornadas Micolóxicas en Bueu

Se pensabades que xa podiades descansar de actividade micolóxica este outono... mal pensado. Todavía arde lume en Bueu ca proximidade das XIII Xornadas Micolóxicas organizad s pola Asociación Micolóxica Naturalista Liboreiro, unha das últimas oportunidades que teredes esta tempada de achegarvos un pouco máis de preto o mundo dos fungos.

A partir do martes 23 de Novembro e ata o sábado 27 poderemos disfrutar do suculento e variado menu fúnxico que nos teñen preparado os de Bueu. Menú que vos servemos a continuación...

• Martes 23: "Principais especies comestibles e as súas posibles confusións", Puri Lorenzo.
  
• Mércores 24: "Cogomelos dos ecosistemas dunares", Xosé M. Castro Marcote.
  
• Xoves 25: "Xénero macrolepiota e especies afíns", Chemi Traba.
  
• Venres 26: "Prantas con comportamento invasor no morrazo: pragas e ameazas", Xurxo Mouriño Lourido.
  
• Sábado 27: Saída ó monte dendo do Centro Social do Mar ás 10:00 da mañá.
  

Todas as conferencias se celebrarán ás 20:00 no Centro Social do Mar.

Dende Refungando non podemos de deixar de recomendar a charla de Marcote, "Cogomelos dos ecosistemas dunares", que tivemos a ocasión de incluir este ano tamén nós nas nosas charlas e que resulta do máis interesante.

Este ano, quen non aprendeu algo máis de cogomelos, foi porque non quixo. Así que xa sabedes, tedes unha cita en Bueu cos cogomelos e as súas cousas. Xa tedes a ferramenta, agora queda na vosa man empregala. Ler máis...

Amanita phalloides ataca de novo

Xa o adiantábamos fai uns días. Tal como vai a cousa este ano, non habían ser, lamentablemente, aquelas as últimas novas de intoxicación por Amanita phalloides. O que non pensamos era que fosen a chegar tan pronto.

Esta vez a desgracia ocorreu en Madrid con unha familia enteira novamente intoxicada. O pai, de 77 anos, faleceu; asua muller de 57 e o seu fillo de 32 están agora mesmo graves no hospitalo en Madrid e o cuñado do falecido, de 61 anos, ingresado na UCI do Hospital Xeral de Ciudad Real. Segundo o alcalde de El Torno de onde eran a familia, os intoxicados NON eran afecionados á micoloxía. E despois pasan as cousas que pasan. ¿Qué carallo lles pasou pola cabeza? ¿Pero non está todo o mundo máis que avisado de que hai cogomelos velenosos e mortais? Asimilade esto, sin palabras bonitas: se alguen confunde unha Amanita phalloides co que sexa, que vos quede claro que non ten nin puta idea. É perfectamente posible ir ó monte durante 10, 15 , 20 anos e non ter nin idea de micoloxía, recollendo catro ou cinco especies e sen molestarse por aprender nada máis. Neste campo, NUNCA se deixa de aprender. Así que botade man de manuais de campo, e grabádevos a descripción de Amanita phalloides a lume no cranio.

Dende Refungando imos, se fai falla, a machacarvos con Amanita phalloides ata que soñedes con ela. Os exemplares da imaxe son os primeiros que nos atopamos por Ribeira, un pouco tardíos este ano, así que xa é hora de andarnos con moito ollo por estos lares. Avisados estades. Quedádevos con eses característicos tons verde olivas do sombreiro recorrido de finas fibrilas radiais escuras, o anel branco, o pé fibriloso, lamelas brancas, a volva saquiforme...

¡¡¡E ANTE A MÁIS MÍNIMA DUDA, NON CONSUMADES NINGÚN COGOMELO!!! Ler máis...

O micelio bule baixo Ponteareas: XXI Xeiras Micolóxicas do Grupo Ecoloxista Adenco

¡Bulide que xa comezaron! Este 29 de Outubro o Grupo Ecoloxista Adenco abría o seu ciclo de actividades de este outono con unha interesante charla-coloquio de suxerente título: "Conservación dos fungo galegos". Unha pena que non no enterasemos antes. Co que nos gusta polemizar e refungar. ¡Qué lle imos facer! O bo é que chegamo para o resto, que non é pouco, con múltiples actividades dende o 6 ata o 22 de novembro.

A través de actos micolóxicos divulgativos de todo tipo a cabalo entre Ponteareas, Porriño e Mondariz, o compañeiros de Adenco nos invitan a unha apaixoante viaxe polo mundo dos fungos de maneira que nestas datas a provincia de Pontevedra ferverá de actividades fúnxicas, pois como verede en próximos días, non son os únicos que argallan algo na provincia galega de abaixo á esquerda.

¿Qué como vai a cousa? Pois non tedes maís que pinchar nas imaxes dos orixinales cuadrípticos que se curraron os nosos veciños de máis alá da Ría de Arousa para enterarvos de todo o que vos teñen preparado.

Animádevos a achegarvos e, lembrade este outono: catro cestas cheas de cogomelos non son unha heroicidade micolóxica, son un abuso e unha desfeita. Ler máis...

Un clásico dos nosos montes: Gymnopilus junonius

Sinónimo: Gymnopilus spectabilis, Pholiota spectabilis
Galego: cogomelo da risa, foliota dos piñeiros
Castelán: hongo de la risa

Sí amigos, hoxe toca descripción. E o cogomelo elixido esta vez e todo un clásico dos montes barbanzanos, abundante, difícil de ignorar, e que precisamente por iso é un fixo nas cestas que seteiros principiantes te traen para identificar.

Todo un fixo cada outono da nosa zona, pola abundancia de piñeirais e eucaliptais que proporcionan cantidade de tocóns dispoñibles para acomodarse.

Difícil de ignorar polo seu gran tamano, as súas vistosas cores vivas, e atendencia que ten a medrar de forma cespitosa, en ramilletes, que o fan visible no monte a gran distancia.

Por todo o anterior, tódolos anos aparecen varias persoas que xa se ven cos numerosos e robustos exemplares na tixola, por eso hoxe imos a coñecer un cogomelo que, a parte de ser moi sinxelo de atopar, é tamén moi sinxelo de identificar. Con un plus. As características tan rechamantes de Gymnopilus junonius (de Gymn espida, e Juno, deusa romana muller de Xúpiter) fan del un modelo micolóxico perfecto para o afecionado á fotografía do Reino Fungi compoñendo fermosísimos cadros de cogomelos.

Nos deixamos algo. Unha característica que lle vale o nome inglés de laughin Jim ("Jim o sorinte". Xogo de palabras entre gym de gymnopilus e o nome propio Jim, que se pronuncian igual en inglés) ou o de waitake (en xaponés, fungo da risa). E por se acaso o nome no é suficientemente suxerinte, vos aclaro que si, este cogomelo contén pequenas cantidades de psilocibina entre oitras. Pero non botedes os sombreiros ó aire todavía e soltada a navalla e a cesta. Máis adiante trataremos esta cuestión máis en profundidade. Agora xa sabes o que tes que facer para seguir lendo este artigo ca descripción comentada por Refungando e extraida de "Cogomelos de Galicia": pincha abaixo en ler máis.


DESCRIPCIÓN

Sombreiro:5-15 cm de diámetro. Moi carnoso, primeiro hemisférico, loco convexo e ó final aplanado. Pardo amarelado, amarelo leonado ou alaranxado, sempre con tons vivos. As cores poden variar moito dependendo do enchoupado ou seco que esté o cogomelo como veredes nas imaxes deste artigo: dende un amarelo ocráceo case dourado, ata un laranxa escuro parecido ó dos níscalos. A cutícula seca, non higrófana, cuberta definas escamas ou fibrilas de cor parda alaranxada. Marxe involuta e non estriada.

Lamelas: Estreitas, redondeadas, moi apuntadas, adanadas e subdecorrentes por un dente. Amareladas e pardo ferruxentas ao madurar as esporas, como no exemplar da imaxe de abaixo.

Pé: 6-15 x 1,5-3 com. Robusto, cheo, claviforme, a menudo ventrudo e algo atenuado no alto. Concolor ou máis amarelado, sobre todo baixo as lamelas. Superficie fariñenta pruinosa, fibrilosa escamuda no resto, ás veces lisa. Anel alto, concolor e membranoso que a miúdo deixa restos na marxe do sombreiro.

Carne: Grosa, firme e amarelada. Olor leñoso non agradable e sabor amargo.

Hábitat: Crece preferentemente en tocos de coníferas ( ainda que por aquí é frecuente velo en tocóns de eucalipto), tamén en planifolios. Na base dos troncos de árbores mortas. Cespitoso. Verán e outono. Frecuente.

Observacións: Estamos ante un cogomelo que acada grandes dimensións, polo que non debería ser confundido con oitro con facilidade. A súa cor, hábitat e porte robusto fanno sinxelo de recoñecer.

Sobre a cuestión da comestibilidade, aparte efectos alúcinóxenos hai que dicir que a carne é extremadamente amarga, o cal xa de por si xa o deixaría fora da cociña. Logo está a cuestión que xa adiantamos dos efectos psicotrópicos dos que algúns tanto gustan. Gymnopilus junonius contén psilocibina e psilocina, dúas sustancias alucinóxenas que poden provocar síntomas similares a unha borrachera e alteracións da percepción. Pero hai un pero: os exemplares atopados en Asia e na costa este de EEUU, parecen conter máis cantidade de estas sustancias que os atopados en Europa e na costa oeste de EEUU. Algúns autores diferencian a Gymnopilus spectabilis de Gymnopilus junonius como especies separadas; se así fose, esta distinta concentración de psicotrópicos podería estar ligada a distintas especies ou subespecies e non a particularidades dos distintos hábitats. En todo caso, e ante a falla de estudios serios sobre a súa comestibilidade (que descarten efectos adversos no organismo debido a outras sutancias que o cogomelo puidera conter), debemos catalogar este cogomelo coma tóxico e deixalo para as nosas fotos, isto a pesar de que os xaponeses viaxen a bordo deste cogomelo dende antigo.

En próximos días iremos vendo máis cogomelos, algún fáciles de recoñecer e ver, coma o protagonista de hoxe, oitros, un pouco máis raros. En todo caso, seguide sintonzando con Refungando para compartir con nós andanzas, curiosidades e a beleza do Reino Fungui.

¿Estades a ser bos no monte? Así me gusta...

Ler máis...

Faltábamos nós: ¡¡Xornadas Micolóxicas en Ribeira!!

Pois si amigos, a Asociación Micolóxica Refungando e a Asociación Cultural Altofalante teñen listo o menú de este ano no que o xénero Amanita será o protagonista, tanto no plano taxonómico coma no gastronómico.

O sábado 6 de Novembro, Alejandro Mínguez abrirá as xornadas ás 11:00 da mañá no CIELGA cunha chrla imprescindible para neófitos: "Macroscopía: bases para a identificación de cogomelos". Un vocabulario rico de termos é imprescindible para comunicarse ó falar de cogomelos e estudar as descripcións dos manuales. Estudaremos as partes dun cogomelo, as características macroscópicas (observables a simple vista) máis importantes e sentaremos as bases para a identificación de cogomelos. Logo faremos unha saida guiada para observar o aprendido no monte.

Máis tarde, 14:00, reporemos forzas nos Muiños de Amendo, onde poderemos disfrutar dunha degustación de cogomelos ó abrigo dos vellos muiños de auga.

Sen tempo para facer dixestións, cambiamos de esceario e nos diriximos ó consevatorio municipal de música de Ribeira. Alí, ás 17:30, comezará a nosa viaxe polo mundo das amanitas cos compañeiros de a Asociación Micolóxica Brincabois (Pontevedra). Jaime Blanco comezará esta andaina levándonos da mán pola descrpción taxonómica das especies máis frecuentes e importantes do xénero en Galicia. Logo tomaremos un pequeno tentenpé fúnxico para tomar alento e asimilar o aprendido para seguidamente deleitarnos, nunca millor dito con José Luis Tomé e a súa incursión na cociña das amanitas con "Gastronomía e amanitas". Unha tarde do máis suculenta.

O domingo abriremos a mañá ca Exposición de cogomelos no Ateneo Valle-Inclán (Bar Plaza) a partir das 12 da mañá, e que estará aberta todo o día para os que gusten de achegarse.

A partir das 12:30 dará comezo a I Ruta micolóxica de Bares. A través dunha ruta polos bares de Ribeira iremos degustando as millores tapas de cogomelos, con un cogomelo distinto adicado a cada local. ¿Xa che pinga o dente? A lista de Bares participantes é a seguinte:

• O Albatros
• O Balado
• A Caverna
• Bar Plaza (aquí haberá un mapa da ruta para os que veñades de fora e non coñezades o terreo!)
  
• Capitán Morgan
• A Taberna do Riaso
• O Obradoiro
• A Caseira

Bueno, xa estades avisados. Agora só tedes que achegarvos... e refungar a gusto con nós.

¡Esperámosvos búfal@s! Ler máis...

O humor fúnxico de Davila: Esas phalloides...

Veña lo. Xa que no último post nos puxemos un pouco serios e vos metemos un pouco de medo no corpo (e ben fixemos, o medo é a primeira barreira de defensa que temos ante o que sexa), imos ahora a relaxar un pouco o ambiente co cogomelo de moda. Da man do amigo Davila, que sempre nos arranca unha sonrisa, vos traemos esta tira para o voso deleite.

E xa que estamos, aproveitamos para refungar un pouco; lembrade este outono:

• NON arramblar con todo canto vexades. Ainda que non o entendas, tamén da o seu gustiño deixar cousas no monte.
  
• Coller tan só o que necesitedes para consumir; a micoloxía non é un vulgar concurso de "cestas cheas".
  
• Deixar estar o que descoñezades. Os cogomelos non traen nome debaixo con etiqueta, así que se non os ides a estudar, deixádeos estar, que o monte da pena de ver cogomelos estragados.
• ¡¡Levade unha cesta, por Deus!!! Estamos en Galicia, non é tan difícil conseguir unha. Da grima ver os cogomelos en bolsas de plástico e caixas de poliespán.
  
• Deixade estar os tubos dos boletos no monte, sobre todo se xa están maduros. Non sexas palanquín e contribue a esparexar a súa semente. As de ser dos primeiros en chorar cando non queden.
  

Xa falaremos destas cousas con calma... Por agora, sede como ninjas no monte, non coma elefantes nunha cacharrería. Ler máis...

O outono de Amanita Phalloides: Síndrome faloidínico

Tódolos anos hai algún que oitro caso de intoxicación por consumo de Amanita phalloides (na, imaxe, cortesía de Wikipedia), pero este outono, especialmente, a cantidade de intoxicados é alarmante. Alarmante porque cando un lle busca motivos a tal despropósito, e pode haber unha lista de moitos, o que si está claro é que o cada vez maior número de persoas que se botan ó monte sen a preparación e os coñecementos necesarios está na cabeza desa lista. Podemos esperar en anos por vir un incremento no número de casos por tempada. Veredes se non.

Sobran casos de intoxicacións (máis ou menos graves) este outubro que nos toca: O caso dos 9 tailandeses intoxicados en Soria, catro membros dunha familia en Vizcaya, e os catro membros dunha familia de Guadalajara (matrimonio e fillos)... E isto todo antes da morte aquí en Sanxenxo esta semana dun home de 84 anos, como colofón a un outubro negro en canto a intoxicacións.

Todos sabemos que a escalada libre é perigosa, que facer balconing nas piscinas dos hoteis pode ser perxudicial para as nosas costelas, que acariciarlle o fuciño a un caimán famento non é moi recomendable... pero cando se trata dos cogomelos parece que á xente ese sentido "arácnido" que lle debería advertir a un que está a xogar con lume, se desactiva. Non se é consciente de que se pode perder a vida por un simple erro. Por suposto, xoga en contra nosa esa falsa seguridade que nos ofrece a ignorancia ignorada, o propio descoñecemento dos límites dun mesmo. I é que si algo aprende un canto máis sabe de cogomelos, e do pouco que sabe realmente e do que lle queda por aprender.

Esa relaxación á hora de recolectar cogomelos provoca que a maioría da xente, a inmensa maioría, identifique os cogomelos coma se fosen froita, con unha simple ollada por riba, sen pararse sequera un momento a observar maís ou menos detidamente o que teñen na man. Exceso de seguridade e confianza, que se acentúan co paso do tempo, sen que a un lle ocorra "nada".

Por iso imos falar hoxe deste tipo de intoxicación: O síndrome de intoxicación faloidínico pertence ós chamados síndromes de incubación larga, isto é, os primeiros síntomas se presentan moito tempo despois do consumo do cogomelo, tempo no cal a toxina non deixa de actuar polo cal cando o intoxicado presenta as primeiras dolencias hai xa moito dano feito. Para a descripción deste e o seu tratamento, seguiremos o recomendable libro de Régis Courtecuisse-Bernard Duhem, "Guía de los hongos de la Península Ibérica, Europa y Norte de África". Pincha abaixo en ler máis para seguir o artigo...


SÍNDROME FALODÍNICO

Aparece varias horas despois da inxestión (entre 6 e 12 horas). As especies responsables son as amanitas mortais (A. phalloides, A. virosa, A. verna e os seus satélites directos) ó igual que oitras especies que recentemente se ve que interveñen en estos síntomas (Prof. Andary, Montpellier): especialmente as lepiotas pequenas (Lepiota helveola, L. josserandii, L. brunneoincarnata, L. bruneolinacina, L.pseudohelveola, L. subincarnata, L. helveoloides) e las galerinas próximas a galerina rebordeada (G. marginata, G. autumnalis, etc.), sosias da foliota cambiante, excelente comestible). A oronxa verde (A. phalloides) é a culpable do 95% das intoxicacións mortais por inxestión de fungos. Así pois, é imperdoable non conocela cando se pretende recolectar e consumir fungos silvestres.

Sintomatoloxía

Os primeiros síntomas consisten en molestias respiratorias, vértigos, un malestar indefinible. Despois se manifesta unha fase de gastroenteritis aguda con vómitos violentos e dolorosos, unha diarrea abundante de tipo colérico, fétida e líquida, e sinales de intensa deshidratación que poden causa-la morte por colapso cardiovascular (aquí é onde debedes preguntarvos si coñecedes suficientemente ben este cogomelo e cómo solucionalo se non é así). Esta fase dura ata o terceiro ou cuarto día da intoxicación. Despois lle sucede unha enganosa fase de remisión aparente. Ás veces o enfermo reemprende as súas actividais normais. A fase seguinte é un ataque hepático que de feito xa había comezado dende as primeiras 24 horas e que se manifesta varias veces. Os sinais deste ataque (presentes moi pronto e que se debilitan logo) se descubren mediante análises biolóxicas (transaminasas, lacticodeshidroxenasas). Ás veces, o paciente sufre dores hepáticas e pode poñerse de manifesto unha hepatomegalia. A fase finl se presenta, cómo máis pronto, ós 6 días despois da inxesta. O desenlace é favorable se a cantidade inxerida foi escasa e se o tratamento se aplicou moi cedo. Neste caso, a curación con frecuencia se produce sen deixar secuelas, pero xeralmente unha hepatitis gravísima soe preceder á morte.

Tratamento

O tratamento é tamén problemático. De feito, existe unh ampla polémica entre os tratamentos "oficiais" realizados por equipos dtoxicolóxicos e a medicina hospitalaria e o tratamento "empírico" dodoutor Bastien, xeneralista de provincias que se envelenou -e curou- varias veces voluntariamente para probar que o seu tratamento era eficaz. Os primeiros son bastante pesados de poñer en práctica e teñen unha eficacia ó parecer inconstante. O segundo, extremadamente simple e sen efectos secundarios, nunca matoua ninguén se si salvou a persoas tratadas a tempo (hai que insistir que este tratamento é realmente eficaz cando se administra MOI PRONTO). Consiste en inxectar vitamina C (intravenosa) e administrar antisépticos intestinales (@ Ercefuryl) e un antibiótico (@ Neomicina) e eventualmente antieméticos para calmar os vómitos. Cada intoxicado ten o dereito a exigir a aplicación do tratamento Bastien, que, polo visto, lle proporciona un máximo de posibilidades de supervivencia (sempre e cando a súa aplicación comeze suficientemente cedo). Este tratamento non se aplica de forma sistemática e inexplicablemente, algúns hospitais que o practican o teñen abandoado na actualidade.

Como puidestes observar, a cousa non che é unha broma e, por difícil que nos pareza confundir unha Amanita phalloides con nada, sempre hai algún que pica. Lembrade que existe unha variante branca de este cogomelo (A. phalloides var. alba), co cal as confusións poderían darse con máis facilidade entre os incautos con algún champiñón ou russula.

De todas formas e para evitar dalgunha maneira estas confusións recordade que como regla xeral habemos de escapar de calquer cogomelo con: lamelas brancas, pé branco, anel e volva. Non tódolos cogomelos que presentan esas características son mortais pero sí que moitos son tóxicos, entre eles A. phalloides . Máis vale pasarse por exceso que por defecto.

Esperamos non ter que escoitar máis veces este ano novas de intoxicacións ainda que tal como está o monte (¡¡¡e habemos de refungar por elo!!!) moito nos tememos que non serán os últimos este ano.

Lembra que nalgún lugar do monte pode haber unha A. phalloides esperándote. Aprende a coñecela.
Ler máis...

¡XXVII Semana Micolóxica Galega en Lugo!

Hoxe nos facemos eco da invitación que os compañeiros da Sociedade Micolóxica Lucus nos fan a todos con motivo da celebración da XXVIII Semana Micolóxica Galega cuia organización recae tódolos anos nunha asociación micolóxica distinta. Nesta ocasión, Lugo é o lugar elixido para albergar tan micolóxica e cogomélica semana. ¿Estás preparado para todo este mundo de Dios?¿Vas a deixar pasar oitra oportunidade coma esta de desfrutar do Reino fungui, as súas curiosidades e os seus sabores?

A continuación, reproducimos o texto que nos enviaron para vós... hoxe en Refungando falan os de Lugo e calamos en Ribeira:

"Estimados amigos/as:

Entre os días 7 e 14 de novembro celebrarase en Lugo a XVIII Semana Micolóxíca Galega, organizada este ano pola Sociedade Micolóxica Lucus e que incluirá diversos eventos de interese:

• O día 7 de novembro – EXPOSICIÓN DE COGOMELOS, no Colexio Rosalía de Castro de Lugo - de 11:30 a 14:00 e de 15:30 a 19:30
• O día 9 de novembro – CONFERENCIA “Especies novas de cogomelos para a ciencia descritas en Galicia” – Jaime Blanco Dios, no Salón de Actos da Deputación de Lugo – ás 20:00
• O día 10 de novembro – CONFERENCIA “Ascomicetes”- José M. Castro Marcote, no Salón de Actos da Deputación de Lugo – ás 20:00
• O día 11 de novembro – CONFERENCIA “Os cogomelos e a problemática da súa regulación”, - Julián Alonso Díaz, no Salón de Actos da Deputación de Lugo– ás 20:00
• Os días 12,13,14 de novembro – II XORNADAS SOBRE MICOGASTRONOMÍA – A COCIÑA DOS COGOMELOS, no Pazo de Feiras e Congresos de Lugo

Polo presente email invitámosvos a participar nestes eventos que son abertos ao público en xeral e totalmente gratuítos. So para as Xornadas sobre Micogastronomía, aínda que son tamén totalmente gratuítas, se require unha inscrición previa para a que se pode utilizar a seguinte ligazón:

http://www.smlucus.org/xornadas/inscribete.asp

Adxuntamos os carteis e dípticos con toda a información destes eventos .

Esperamos que vos guste a programación desta edición da Semana Micolóxíca Galega, na que levamos moito tempo traballando con ilusión dende a Sociedade Micolóxica Lucus, e da que vos queremos facer partícipes a todos os compañeiros das Asociacións Micolóxicas de Galicia.

Se tedes algunha dúbida ou consulta por favor poñédevos en contacto con nós.

Un saúdo,"

SOCIEDADE MICOLÓXICA LUCUS
Edificio de Asociacións, local cero - Parque da Milagrosa
27003 - LUGO
Tf. 676750812
www.smlucus@org
info@smlucus.org

Me temo que nos deixaron sen nada por engadir. Lembrade: ¡Tedes toda a información que necesitades nas imaces dos carteis (click para agrandar) e texto, para calquera dúbida podedes escribir sen problemas ó correo de ahí arriba á xente da Sociedade Micolóxica Lucus!

Un micélico saúdo a todos. Ler máis...

Cara a cara: Lactarius deliciosus VS Lactarius quieticolor

Xa falamos o seu día de Lactarius quieticolor e explicamos as diferencias entre este e Lactarius deliciosus. Este ano ambalas dúas especies se adiantaron un pocuo do normal e, por suposto, volvei a xurdir a eterna pregunta ¿Deliciosus ou quieticolor? Despois da explicación macroscópica de rigor, ante a cara de "me se vai a olvidar em 5, 4, 3,...", sempre digo que a millor maneira é telos ambos diante. Unha imaxe vale máis que mil palabras, porque a sutileza é o muro que separa estas especie tan próximas. E hoxe iso é exactamente o que imos a facer. Imos poñervos diante, xuntiños, pero non revoltos, estes dous cogomelos tan semellantes. Cara a cara, face to face.

Por suposto, tivémola sorte, e aproveitámolo, de atoparnos varios exemplares non demasiados maduros das dúas especies e por riba bastante representativos. Que vos quede claro que as diferencias poden non ser tan claras e deberemos botar man, por exemplo, do cambio de color de latex de L. quieticolor para asegurarnos. Pero así, a bote pronto, con tan só unha fotografía, ¿cal diriades que é cal?

Si pensas que Lactarius deliciosus é o da dereita, estás errado. Lactarius quieticolor é a especie do tres cogomelos á dereita, mentres que os tres da esquerda son exemplares de Lactarius deliciosus. Ahora sí se ven as diferencias, ¿non si? L. deliciosus presenta cores maís vivas e intensas, mentres que os laranxas de L. quieticolor soen ser máis apagados , laranxa agrisados.
Doutra banda L. deliciosus raramente ten o pé liso, sen escrobículas (ese pequenos "cráteres" no pé), mentres que a L. quieticolor lle ocorre o contraio: o pé aparece raramente escrobiculado.
Ademáis, L. deliciosus soe acadar maiores tamanos, fixádevos como na imaxe o L. quieticolor maís grande está xa ben desenvolto, mentres que os L. deliciosus máis grandes, todavía novos, teñen todavía bastante marxe para aumentar o seu tamano.

Na segunda das imaxes se invirten os paeles: á esquerda, nunha curiosa pero non infrecuente imaxe, dous L. quieticolor medran fundidos polo pé; á dereita os L. deliciosus. Nesta imaxe se pode apreciar perfectamente a diferencia nos pés. En L. quieticolor, as escrobículas se presentan pouco marcadas e escasas, mentres que nos pés de L. deliciosus, estas marcas son máis evidentes, de cores máis vivas, e numerosas. ¿Hai ou non hai diferencia?

Para maís información podedes pinchar aquí en "Lactarius quieticolor" , porque hasta aquí chega este pequeno apunte de hoxe, no que tratamos de aclarar unha das dúbidas máis comúns de moitos afecionados. .Vos diredes se o conseguimos ou non, eso xa queda nas vosas mans. Nós, namentres, seguiremos entre piñeiros e carballos, refungando... Ler máis...